М.Е. Васильева аатынан 2-с Малдьаҕар орто оскуолатын үбүлүөйүн көрсө
Мин 1989 балаҕан ыйыттан 2008 сылга дылы остолобуойга сэбиэдиссэйинэн үлэлээбитим. Дириэктэринэн Игнатий Васильевич Иванов үлэлиирэ.
Оччолорго остолобуойу Бэстээх сельпота салайара, онтон 1993 сылтан оскуолаҕа көһөрбүттэрэ. Поварынан Татьяна Ивановна Архипова уонна Александра Александровна Владимирова үлэлиир этилэр, улахан уопуттаах дьоҥҥо түбэһэн, үлэлээн барбытым.
1990 сыл шестилетка арыллан, эбии штат көрүллүбүтүгэр Акулина Платоновна Павлова, Изольда Семеновна Лукина солбуйса сылдьан үлэлээбиттэрэ. Оҕолор домоводство кылааһыгар күнүһүн утуйаллара. Оҕо ахсаана 260 тиийэрэ. Начаалынай кылаастар тастан үөрэнэ киирэллэрэ.
90-с сс. бүддьүөт татым буолан, оҕолор уу харчыга аһыыллара. Кылаас салайааччылара сурунаал арынан аска харчынан төлөһөллөрө. Сарсыарда аайы бракеражнай хамыыһыйа бэрэбиэркэлээн сурунаал толороро. Кэнники эбии харчы көрөннөр, оҕолор босхо аһаабыттара. Онно бастакы, иккис бүлүүдэ таһынан салаат арааһа астанара. Уһун перемена аайы маҕаһыынтан килиэп ыла тахсарым. Оҕолор дьуһуурунайдыыллара, мас буочукаларга хаппыыста тууһуур этибит, хортуоску хастаһаллара, уубутун таһан биэрэллэрэ. Күһүн туттарбыт отоннорунан морс оҥорорбут уонна тоҥ отону сүөгэйдээн, саахардаан биэрэрбит. Иван Иванович Баишев Мохсоҕоллоох үүт собуотуттан сүөгэй, үүт аҕалара. Бээтинсэ ахсын бурдук аһыттан бэрэски, алаадьы, коржик, халаачык, бисквит астыырбыт. Түөрт потогунан 70-нуу оҕо аһыыра. Төрдүс поток 9,10,11 кылаастар аһыыллара, онно ордубут аһы эбиискэ быһыытынан биэрэрбит. Дьэ, гуляш, окорочка, халбаһы буоллаҕына тото аһаан бараллара. Бэстээх сельпотугар үлэлиир эрдэхпитинэ, былаан диэн бородуукта ыытааччылар, ону набор оҥорон, эбии тиэстэ охсон, оскуола үлэһиттэригэр атыылааччыбыт. Күһүн сүөһү өлөрөн, хортуоппуй хомуйан хааччыйаллара. Оччолорго завхоз Владимир Владимир ов, онтон уһун сылларга Иннокентий Михайлович Самсонов, кэлин Вера Васильевна Пудова үлэлээбиттэрэ.
Кыһын остолобуой өттө олус тымныы буолааччы, тоҥон-хатан биэрэрбит. Батарея уута түһэн, мууһуран хаалбытын, сарсыарда аайы сүгэнэн хоҥуннаран, ыраастаан баран, дьэ, аспытын астыырбыт. Сарсыарда эрдэ харабыллар оһоҕу холбууллара. Онон аҕыска үлэлии кэллэхпитинэ баахтаах уубут оргуйбут буолааччы.
Саҥа дьыл бырааһынньыгар мэлдьи 9-с кылаастар дьуһуурунайдыыллара. Күнүс кэлэн, остолобуойу наһаа үчүгэйдик киэргэтэллэрэ. Киэһэ биэчэргэ кэлэн, биһиэхэ көмөлөһөн потогунан кэлэр кылаастары аһатан, иһит сууйан биэрэллэрэ. Онно биһиги торуой, бэрэски, морс оҥорооччубут.
Олунньу ыйтан саҕалаан оскуолаҕа өрөспүүбүлүкэтээҕи, улуустааҕы, кустовой тэрээһиннэр буолаллара, онно эбиэт буһарарбыт. Өрөбүллэргэ итинник улахан хабааннаах нэһилиэк иһинэн ыытыллар араас спортивнай күрэхтэһиилэр буолааччылар. Сороҕор үстүү күн, оскуолаҕа хоно сытан күрэхтэһиилэр буолаллара. Биһиги ол дьону күҥҥэ үстэ аһатарбыт. Поварбыт Александра Александровна Владимирова уоппускаҕа барбытын кэннэ, Мария Григорьевна Григорьева үлэлии кэлбитэ. Ити курдук биһиги кэлэктиип күүстээх үлэ үөһүгэр сылдьан ааспыта.
Оскуолаҕа үлэлии сылдьан, Дьокуускайдааҕы потребкооперация колледжын атыы-экономика салаатыгар үөрэнэн, общепит технологын идэтин ылбытым. Сессияҕа барарбар мэлдьи Марфа Ивановна Алексеева солбуйар этэ. Кэнники сылларга Аркадий Аркадьевич Пудов дириэктэрдииригэр үлэлээбитим. Биһиги дириэктэрдэрбитигэр Игнатий Васильевичка, Аркадий Аркадьевичка махтанабыт. Мэлдьи өйүүр-өйдүүр этилэр, кыһалҕабытын тутатына туох кыалларынан быһаараллара. Өр сыл үлэлээбиппит тухары биирдэ даҕаны сэмэлэммэтэхпит. Үөрэ-көтө үлэлиирбит.
2007 с. таас оскуола сыбаайата түспүтэ, 2008 с. бэйэм чааһынай урбаанньыт буолан оскуолаттан уурайбытым. 19 сыл устата биир кэлэктиибинэн оскуолаҕа наһаа эйэлээхтик, тахсыылаахтык үлэлээбит кэммин истиҥник саныыбын уонна махтанабын.
Розалия Трофимова.
Бары иллээхтик үлэлээбиппит
Урут оҕолор Дьобулҕаттан, Еланкаттан кэлэн үөрэнэр этилэр.
1972 с. оскуола тутуллан үлэҕэ киирбитигэр эргэ оскуола интэринээт, оҕо саада буолбута. Интэринээккэ 30-ча оҕо олороро. Түүҥҥү ньээҥкэнэн Изольда Семеновна Лукина, Ульяна Алексеевна Васильева үлэлээбиттэрэ, Аркадий Алексеевич Пудов иитээччи этэ. Поварынан Юлия Николаевна Кириллина элбэх сыл үлэлээбитэ. Оҕолор интэринээттэн оскуолаҕа тахсан аһыыр этилэр. 1974-1975 сс. оскуолаҕа поварынан Изольда Семеновна Лукина үлэлии сылдьыбыта. Буфетчица — Антонина Ильинична Мекюрдянова этэ. Ол кэмҥэ остолобуойга Татьяна Егоровна Уварова, Иванова Елизавета Кузьминична, Светлана Ильинична Ефремова, Светлана Афанасьевна Данилова үлэлии сылдьыбыттара. Оҕолор күҥҥэ 4 аһыыллара. Продленка диэн баара, оҕолор уруоктарын онно ааҕаллара.
1995 с. 2-с Малдьаҕар оскуолатыгар буфетчицанан үлэлии киирбитим. Бородууктабытын Бэстээх сельпотуттан ылар этибит. Биир кэмҥэ сопхуос молокозаводуттан баран үүт аҕалан, оргутан, оҕолорго иһэрдэ сылдьыбыппыт. Сүөгэй эмиэ онтон кэлэр этэ.
Үлэлиир остолобуойбут тымныы буолан тохтубут уу тоҥон муус буолара. Сарсыарда кэлэн сүгэнэн көйөн ыраастыыр этибит. Поварынан Татьяна Ивановна, иһит сууйааччынан Мария Григорьевна Трофимова үтүө суобастаахтык үлэлээбиттэрэ. Билигин оччолорго бары иллээхтик, эйэ-дэмнээхтик үлэлээбиппитин истиҥник саныыбын.
Марфа Алексеева.