2022 сыллаахха А.В. Дмитриев аатын сүгэр Ой орто оскуолата 100 сыллаах үбүлүөйүн бэлиэтээбитэ. Саха автономиятын кытта тэҥ саастаах Ой орто оскуолатын үлэтэ-хамнаhа, сайдан кэлбит историята баай ис хоhоонноох. Υгүс көлүөнэни иитэн-үөрэтэн, олох киэҥ аартыгар кынаттаабыт, сайдыы сырдык аартыгар угуйбут өрөспүүбүлүкэҕэ биллэр Ой орто оскуолатын туһунан кинигэ суруллан таҕыста. Оскуолабыт историятын сэһэргиир бу иккис кинигэ буолар.
Үбүлүөйдээх кинигэ туһунан ааптар – педагогическай үлэ бэтэрээнэ, үөрэҕирии туйгуна, Хаҥалас улууһун, Нөмүгү нэһилиэгин Бочуоттаах олохтооҕо Фёдорова Раиса Викторовна кэпсиир: “Сайдыы сырдык аартыгынан” диэн үбүлүөйдээх кинигэ Адамова М.Г кинигэтин иккис чааһа буолар. Оскуола 100 сылга сайдыбыт историята педагогическай үлэ бэтэрээнэ, Адамова Мария Гаврильевна 2010 сыллаахха тахсыбыт “Нөмүгү нэһилиэгэр үөрэҕирии сайдыыта” диэн кинигэтигэр тирэҕирэр. Кинигэ ааптара — педагогическай үлэ бэтэрээнэ, Учууталлар учууталлара, Ой орто оскуолатыгар 37 сыл учууталлаан, оҕо-аймах, бииргэ үлэлиир кэллиэгэлэрин, дьон-сэргэ дириҥ махталын, сүгүрүйүүтүн ылбыта. Нэһилиэк оскуолатын историятын бүтүннүү хабан суруйуу соҕотох ааптарга сөҕүмэр үлэ этэ. Мария Гаврильевна өрөспүүбүлүкэтээҕи архыып, улуустааҕы үөрэҕирии салаатын докумуоннарын, оскуола музейын матырыйаалларын сиһилии үөрэтэн, сылларынан биэс түһүмэххэ арааран, Нөмүгү нэһилиэгэр оскуола аһыллыбыт кэмиттэн 2009 сылга диэри улахан үлэни тус баҕатынан суруйан хаалларбыта.
Биһиги XXI үйэҕэ Нөмүгү нэһилиэгэр үөрэҕирии сайдыытын саҥа кэрдиис кэмҥэ салгыыбыт. Кинигэ ис хоһоонун архыып докумуоннарынан, элбэх ахтыынан ситэрэн биэрдибит. Нөмүгү оскуолатын үөрэнээччилэрэ, выпускниктара истиҥ-иһирэх махталлара оскуолаҕа, учууталларга ананар. Алтан чуораан аргыстаах оскуолатааҕы кэм хас биирдии киhиэхэ күндү, дьоллоох оҕо саас умнуллубат кэрэ кэмэ буолар. 1959 сыллаахха аһыллыбыт музей сөргүтүллэн (салайааччы Громова А.Д.), кини баай матырыйаала, альбомнар, туристар дневниктэрэ, хаартыскалар, кинигэни суруйарга төһүү күүс буоллулар. Ой орто оскуолатын туһунан кинигэ тахсыыта – оскуола бары үлэһиттэрин сыралаах үлэтин түмүгэ.
Оскуола администрацията, кылаас салайааччылара, учууталлар сылтан ордук кэм устата ахтыылары ирдэһэн, хомуйсан, ону барытын чөкөтөн түмэн, сааһылаан, хаартыскалары наардаан, кинигэ оҥорон таһаарыах диэтэххэ, элбэх сыраны, бириэмэни эрэйэрэ кэмэ суох. Оскуола 100 сыллаах өрөгөйдөөх үбүлүөйүн долгунугар уйдаран, бу кинигэ аҥаардас выпускниктар үбүлээһиннэринэн бэчээттэнэн таҕыста. Оскуола араас көлүөнэ үөрэнээччилэригэр барҕа махтал буолуохтун!”
Бу дьыл сэтинньи ый 18 күнүгэр Ой орто оскуолатын 100 сыллаах үбүлүөйүгэр анаммыт «Сайдыы сырдык аартыгынан” диэн дьоһун кинигэбит биhирэмэ буолан ааста. Дьон-сэргэ, бэтэрээн учууталлар, ытык-мааны ыҥырыылаах ыалдьыттар, хас эмэ көлүөнэ выпускниктар бу үөрүүлээх күҥҥэ оскуолаҕа тоҕуоруһа муһуннулар. Кинигэни хомуйан, таҥан таһаарбыт ааптардарга Федорова Раиса Викторовнаҕа, Маркова Саргылаана Михайловнаҕа, оскуола бары выпускниктарыгар барҕа махталларын тиэртилэр, истиҥ-иhирэх тыллары анаатылар. А.В. Дмитриев сиэнэ, Красильникова Наталья Дмитриевна ыалдьыттаата. Наталья Дмитриевна, эһэтин туһунан сэдэх хаартыскалардаах сонун иһитиннэриитин мустубут дьон сэргээн иһиттэ. Бары ыалдьыттар сүргэлэрэ көтөҕүллэн, үөрэн-көтөн, ааспыты ахтан, ирэ-хоро сэhэргэhэн, дуоhуйан тарҕастылар.
Тапталлаах оскуолабыт үүнэ-сайда, чэчирии турдун!
Людмила Пермякова.