Никита Соломонов кэс тылларын, ыра санааларын уйэтитии уонна салгыы сайыннарыы суоллара
Никита Гаврилович 1994 сыллаахха тэрийбит «Эллэйээдэ» үөрэнээччилэр экспедициялара улэтин салгыыр. Экспедиция биир Ой орто оскуолатыттан саҕалаан аан дойдуга тиийэ бииргэ үлэлиир учуонайдардаах уонна доҕоттордоох киэҥ аартыкка үктэнэн салгыы улэтин былаанныыр.
Ой орто оскуолата Нөмүгү нэһилиэгин баһылыга Наум Васильевич Устинов көҕүлээһининэн «Күөх Кытыл» диэн сахалыы ааттаан оскуола урукку пришкольнай учаастагын аныгылыы бырайыактааһыҥҥа туруннубут.
«Күөх Кытыл» аныгы күүлэйдиир керамическай бүрүөһүннээх ыллыктардаах, ортотугар Аал Кудук Мас үүнэн-силигилээн турарын тула оскуола уонна дэриэбинэ сайдыыга үктэниэ.
Историябытын кэрэһэлиир ытык өйдөбүнньүктэр баар буолуохтаах барылларын оҥорууга туруннубут уонна сүрүн өйдөбүлэ тулалыыр Айылҕабытын харыстаан, чөл хаалларар соруктаах аныгы тутуулар быыстарыгар аан бастаан биология учууталларын Анна Федотовна Петрова уонна Василий Николаевич Васильев сырдык ааттарыгар анаан теплицалардаах, кыра садтаах буолуоҕа. Ой сэлиэнньэтэ уонна Нөмүгү нэһилиэгин сирдэрин бүттүүнүн нүөлсүтэр үлэлэр үйэттэн үйэҕэ салҕанан барбыттарын туһунан анал композиция эмиэ баар буолуоҕа.
Норуот суруйааччыларыгар анаан айар-тутар аналлаах композициялары айар баҕа баар, «Хара Кыталык» уонна «Нуоралдьыма Чараҥа».
Норуот композитора Адам Скрябиҥҥа уонна норуотартыыстарыгар Анна Кузьминаҕа уонна Спартак Федотовка аналлаах композициялар барылларын тобулабыт.
Никита Гавриловичка аналлаах аныгы сонун өйдөбүнньүкбаар буолуоҕа, манна аан дойду барытын хамсыыр харамайа бу Өлүөнэ Эбэбит орто сүүрүүгэр үөскээн,аатырбыт «Кембрийский Взрыв» саҕаламмытын көрдөрөр трилобит уонна археоциат светильниктардаах эйгэ оҥоһуллуо, динозавр үйэтин Плезиозавр мөссүөнүнэн киэргэтиэхпит.
Никита Гавриловичка анаан аныгылыы стела туруоҕа уонна «Моҕотойчоон» диэн кыра да буоллар анал скульптура баар буоллар диэн баҕа санаалаахпыт — барыта кыра оҕолортон саҕалаан Айылҕаҕа уҕараабат тапталы иҥэрэр туһуттан бу маннык барыллыыбыт.
Прокопий Ноговицын, «Эллэйээдэ» оҕолор научнай экспедицияларын салайааччыта, Ой орто оскуолатын научнай үлэҕэ дириэктэри солбуйааччыта.