Ийэм Кельцинова Анисия Елисеевна 1919 сыллаахха Үөдэй Харыйалаах арыытыгар төрөөбүтэ. Аҕата Кельцинов Елисей Дьэкэмдэттэн төрүттээх Латышева Евдокияны (Огодой) кэргэн ылан арыы баhыгар олорбуттар. Кинилэр Анисияттан ураты оҕо турбакка, аҕатын быраатын оҕолорун — Настя, Дьөгүөр диэн уоллаах кыыhы ииппиттэр. Сайынын Харыйалаах дьоно, аҕа уустарынан тус-туhунан тарҕаhан олороллор эбит.
Ийэм Аҕа дойду сэриитин саҕаланыытыгар 21 сааһыгар сылдьара, холхуос төhүү үлэhитэ этэ. Дьэ, бу ыар 1940-1943 сылларга, кини Ой Мураан Сэбиэтигэр бэрэссэдээтэлинэн үлэлээбитэ. Сэрии сылларыгар дьахтар киhиэхэ эппиэтинэстээх, кэлиилээх-барыылаах ыарахан үлэ. «Куоракка, оройуон киинигэр араас мунньахтарга, райсэбиэт сессиятыгар сылдьарбыт. Сут-кураан сэрии сылларыгар дьону кытта бары үлэлэргэ кыттарбыт. Сэриигэ дьону мобилизациялааhын, фроҥҥа ичигэс таҥас тиктэрэн, харчы хомуйан ыытыы Сэбиэт бэрэссэдээтэлин сүрүн үлэтинэн буолара. Дьон үлэ бөҕөнү үлэлээбиттэрэ. Ыаллар аҕалара, убайдара, үгүс эдэр эр дьон сэриигэ баран өлбүттэрэ, сорохторо сураҕа суох сүтэллэрэ. Быраатым Дьөгүөр Смоленскайга өлбүтүн туhунан похоронка ылбытым», — диэн ийэм хараастан кэпсиирэ.
Сэрии сылларыгар нэhилиэктэр фроҥҥа көмөлөрө улахан этэ. Ардыгар, эдэр дьону саастарын бутуйан биирдиилээн кистээн хаалларар да баара диирэ ийэм. Сэбиэт үлэтигэр оройуонтан ирдэбил кытаанаҕа, барытын хонтуруолга туталлара. «Ханнык да бытарҕан тымныыга Покровскайга тиийэ атынан сылдьарбыт. Оччолорго заем түҥэтии, харчы хомуйуута, бэргэhэ, үтүлүк тигиитэ, отунан-маһынан кыамматтарга көмөлөhүү биhиги үрдүбүтүнэн кытаанах ирдэбилинэн толоруллара. Саамай нэhилиэнньэҕэ похоронка биллэриитин туттарыы этэ. Дэриэбинэ үрдүнэн сотору-сотору самолеттар көтөн ааhаллара, ону буомба түhэриэхтэрэ диэн уоттарбытын умуруортаан куттанан бөҕө олорорбут», — диэн ахтара ийэм.
Кэлин ийэм доруобуйата мөлтөөн эбэтигэр Дьэкэмдэҕэ көспүт. Онно эмиэ колхуос үлэтэ таах олордубатаҕа, түүннэри-күнүстэри үлэлиири модьуйара. Ол курдук үйэлээх сааhыгар араас үлэҕэ биэнсийэҕэ тахсыар диэри сылдьыбыта, кини сатаабатаҕа, кыайбатаҕа суох этэ. Ийэбин билэр кырдьаҕас дьон «Анисия дьаhалта да, хара да үлэҕэ кыайыгас-хотугас, хоhуун үлэhит этэ« диэн ахталлара.
Мин Дьэкэмдэҕэ 1952 сыллаахха төрөөбүтүм. Аҕам Никифоров Михаил Ильич Тиит Арыыттан төрүттээх, ийэбин кытта кылгас кэмҥэ ыал буолан олорбуттар. Бэйэм кэргэним Владимиров Вячеслав Иванович эмиэ Дьэкэмдэттэн төрүттээх. Үс уол оҕолоохпут. Улахан уол Вячеслав – авиатехник, орто уол Сергей – математика учуутала, кыра уолбут Андрей медицинскай институту II куурсун бүтэрбитэ. Ийэм барахсан биhиги ыал буолбуппут кэннэ элбэхтик көмөлөспүтэ. Үс сиэнин бүөбэйдээн баран ыараханы арыыттан 76 сааhыгар күн сириттэн барбыта. Эбээбит нэhилиэк кинигэтигэр үтүө аата ааттанна, үтүө үгэс көлүөнэттэн көлүөнэҕэ салҕанан бара туруохтун!
Наталья ВЛАДИМИРОВА.