Любовь Богданова: «Инникитин хаһаайыстыбабытын кэҥэтэр санаалаахпыт»

«Тыа сирэ – омук дьылҕата» форумтан

Дьокуускай куоракка бүгүҥҥү тыа сирин кыһалҕаларын кэлимник дьүүллэһэр аналлаах «Тыа сирэ – омук дьылҕата» диэн уопсастыбаннай  форум ыытылынна. Форумҥа тыа хаһаайыстыбатыгар үлэлии-хамсыы сылдьар дьон, тыа сирин үөрэҕириитин уонна култууратын үлэһиттэрэ, общественниктар, дьокутааттар, туһааннаах министерстволар исписэлиистэрэ уо.д.а. кыттыыны ыллылар. Хаҥалас улууһун делегациятыгар уопсастыбанньыктар уонна тыа хаһаайыстыбатыгар оҥорон таһаарааччылар киирсэн сырыттылар.

Форум кыттыылаахтара икки күн устата атах тэпсэн олорон сүбэлэһэн, көдьүүстээх этиилэри киллэрдилэр уонна араас улуустан түмсэн бэйэ-бэйэлэрин кытта билистилэр. Ол курдук, манна Хаҥалас улууһун Бэстээх нэһилиэгин Чараҥ учаастагар кэлэн олохсуйбут, хаһаайыстыба тэринэн олорор Любовь Богданованы кытта кэпсэттим.

Мин улахан уол оҕолорбунаан Чараҥҥа «Уһук Илиҥҥи гектары» туһанан 1 га сир ылан дьиэ көтөрдөрүнэн дьарыктанабыт. Дьиҥэр, бэйэм экономист үөрэхтээхпин, Тыа хаһаайыстыбатын техникумугар үөрэммитим. Хаҥалас улууһугар былырыын дьиэ кэргэнинэн Бүлүүттэн көһөн кэлбиппит. Билигин 50-ча индюк, кус-хаас араас көрүҥүн, бройлер кууруссалары эмиэ 50-чалыы таһааран иитэн олоробут. Социальнай хантыраак көмүскээн 500 тыһ. солкуобай көмө ылбыппыт. Бу харчынан көтөрдөргө анаан дьиэ-уот туттубут, эдэр көтөрдөрү атыыласпыппыт, астарын-үөллэрин, битэмииннэрин ылбыппыт. Биир инкубатордаахпыт, онно сымыыт баттатан таһаартаабыт көтөрдөрбүтүн билигин иитэ сылдьабыт.

Холобур, индюк диетическэй эттээҕинэн биллэр. Бэрттүргэнник улаатар эбит. Үс ыйдарыгар дьиэ кууруссатыттан улахан көрүҥнэнэллэр. Этин амтана олус минньигэс, ынах икки куурусса этигэр майгынныыр. Доруобуйаҕа туһалаах, араас иҥэмтиэлээх элэмиэннэринэн, битэмииннэринэн баай. Ордук оҕолорго уонна аллергиялаах дьоҥҥо туһата улахан диэн этэллэр. Көрүүтүгэр бастакы нэдиэлэлэригэр эрэ болҕомтону эрэйэллэр. Астарыгар талымаһа суохтар.

Мин санаабар дьиэ көтөрө түргэнник улаатар буолан, инники кэҥээһиҥҥэ элбэх кыах биэрэр.  Көтөрүнэн дьарыктаныахпыт иннинэ элбэҕи үөрэппиппит, аахпыппыт.

Билигин көтөр этин атыыга таһаарарынан дьарыктанабыт. Сымыыттарын атыылаабаппыт, барытын инкубаторга уган элбэтэргэ үлэлии сылдьабыт. Бастакы оҥорон таһаарыы түһүмэҕэ аймах-билэ дьоннорбутугар амсайыыга диэн барда уонна эттэрэ үчүгэй, сымнаҕас, минньигэс буолан биһирэннэ. Аны күһүн атыыга таһаараары бэлэмниибит.  Дьиҥэр, түөрт ыйынан биир бройлер ситэр диэн. Онон күһүн маҕаһыыҥҥа туттаран атыылыыр былааннаахпыт.

«Тыа сирэ – омук дьылҕата» форумҥа кырдьык да кыһалҕалаах дьон мустубуппут. Үксүлэрэ ыраах улуустарга, сэлиэнньэлэргэ, биһиги курдук учаастактарга олохсуйан олорон, онно тыа хаһаайыстыбатынан дьарыктанааччылар кэлбиттэр.Биһиги эмиэ киин сиртэн тэйиччи олорор буолан кыра ыарахаттардаахпыт. Суол-иис уустук дойдута, сибээс мөлтөх.  Кыһынын Чараҥҥа биһиги эрэ дьиэ кэргэн кыстыыбыт. Гаас ситимэ биллэн туран суох, ол иһин мас оттугунан олоробут. Ол да буоллар маннык усулуобуйаны бэйэбит талбыппыт уонна инникитин хаһаайыстыбабытын кэҥэтэр санаалаахпыт, – диэн кэпсээннээх буолла Любовь Богданова.

Татьяна Владимирова.