Олоҥхо — олохпут тутула
Хаҥалас улууһун П.И. Шадрин аатынан Өктөм орто оскуолата ааспыт сыл түмүгүнэн оройуоҥҥа «Бастыҥ оскуола» уонна «Оҕо бастыҥ театральнай кэлэктиибэ» үрдүк анал ааты тутта.
Манна дириэктэр Калиста Афанасьева идиэйэтинэн, Олоҥхо тыйаатырын кытта үлэлэһэн, Н.К. Шамаев-Чопчухаан «Дьорҕостой Бэргэн» олоҥхото туруоруллубута. Бу улахан барыл сыала-соруга — оҕону төрөөбүт тылга уһуйуу уонна саха тылынан уус-уран айымньыны аныгылыы көрүүнэн үөрэнээччигэ тиэрдии буолар. Олоҥхону туруорууга Дьокуускай куорат Олоҥхо тыйаатырыттан Лена Оленова уонна Наталья Слепцова режиссердаатылар. Көстүүмнэрэ Олоҥхо тыйаатырын худуоһунньуга, дизайнер Зинаида Капитонова айымньылаах эскизтарынан оҥоһулуннулар. Туруоруу сценарийын олохтоох муусука учуутала Татьяна Давыдова суруйда. Уотунан-күөһүнэн киэргэтиигэ оскуола тэрийээччи-педагога Анна Яковлева көмөлөстө.
— Туруорууга барыта 33 оҕо кыттыыны ылбыта. Бу тэрээһиҥҥэ анаан улахан үлэ ыытылынна. «Дьорҕостой Бэргэн» олоҥхо тылын үөрэтэртэн саҕалаан сыанаҕа кэтиллэр таҥас-сап тигиитигэр тиийэ араас хабааннаах түбүктэри көрүстүбүт. Түгэнинэн туһанан убаастабыллаах төрөппүттэрбитигэр, күүс-көмө буолбуттарыгар барҕа махталбытын тиэрдэбит. Оҕолор олоҥхоҕо туох баар кэтэр таҥастарын анал эскизтарынан манна төрөппүттэри кытта түмсэн олорон бэйэбит быспыппыт уонна тикпиппит. Туруоруубутун тыыннаах доҕуһуолунан оскуола үөрэнээччилэрин вокальнай-инструментальнай ансаамбыла киэргэттэ. Бэлэмнэнии кэмигэр тыйаатыр музыканнара оҕолорго сахалыы үнүстүрүмүөннэргэ оонньооһуҥҥа маастар кылаастары көрдөрдүлэр, үгүс сатабылга үөрэттилэр. Олоҥхо сценарийа оҕолорго сөптөөх, аныгылыы, сонун туруоруу буолан үөрэнээччилэр үөрэ—көтө ылыннылар. Былырыын тохсунньуттан саҕалаан көрөөччүлэр биһирэбиллэрин ылан сыл устун олус элбэхтик көрдөрдүбүт. Манна даҕатан эттэххэ, артыыс оҕолорбут сырыы аайы уобарастарын арыйыылара тупсан, артыыс үөрэхтээх дьонтон итэҕэһэ суохтук оонньуур буолбуттара тута харахха быраҕыллыбыта. Туруоруубутун үрдүктүк сыаналаабыттара биһигини олус үөрдэр. Инникитин даҕаны, Олоҥхо тыйаатырын кытта сөбүлэҥ түһэрсэнбииргэ үлэлиэхпит, — диэн П.И. Шадрин аатынан Өктөм орто оскуолатын учуутала Татьяна Давыдова үөрэ-көтө кэпсиир.
Олоҥхо туруоруутун барыла үлэҕэ киириэҕиттэн Өктөм нэһилиэгин оҕолоро ийэ тылы, сахалыы сиэри-туому, бэйэ-бэйэни кытта үчүгэй сыһыаннаһыыга, эппиэтинэскэ, биир сомоҕо буолууга үөрэннилэр. Туруоруу туһунан кинилэр бэйэлэрин санааларан эмиэ иһиттибит.
— Мин кыра эрдэхпиттэн театральнай куруһуокка сылдьабын. Онон бу «Дьорҕостой Бэргэн» олоҥхо туруоруутугар, кастиҥҥа кыттан сүрүн дьоруой оруола тиксибитэ. Бастаан тылбын үөрэтииттэн саҕалаабытым, онтон Олоҥхо тыйаатырыттан режиссердар кэлэн үөрэтэннэр олус элбэҕи билбиппит. Сыанаҕа оонньуур олус долгутуулаах. Бу барыта киэҥ араҥаҕа тахсан бэйэни көрдөрүүбүт инникибитигэр туһалаах. Бу иннинэ ханнык баҕар саха киһитин быһыытынан «Дьулуруйар Ньургун Боотур» олоҥхону эрэ билэр этим, онтон билигин интэриэһим кэҥээтэ, атын олоҥхолору эмиэ билиэхпин, истиэхпин баҕарабын. «Дьорҕостой Бэргэни» олоҥхоһут толоруутугар истибитим уонна элбэхтик Дьокуускай куоракка киирэн олоҥхоҕо аналлаах тэрээһиннэргэ сылдьааччыбын. Олоҥхо киһи өйүгэр түргэнник киирэр уонна өйү, фантазияны кэҥэтэргэ туһалаах, — диэн 11 кылаас үөрэнээччитэ Александр Никифоров бэйэтин санаатын үллэһиннэ.
— Олоҥхоһуту уонна Күөрэгэйчээн Куону оонньообутум. Бастаан кастиҥҥа миигин удаҕан буолаҕын диэбиттэрэ. Онтон тылбын-өспүн истэн олоҥхоһут уонна Күөрэгэйчээн Куо, биир киһи буолар эбит диэн режиссердарбыт быһаарбыттара. Долгуйбутум аҕай, сүрдээх эппиэтинэстээх дьоруойдары биэрбиттэригэр. Хас күн аайы репетициялыыр этибит. Мин санаабар олоҥхо маннык аныгылыы туруоруллубута билиҥҥи ыччакка быдан өйдөбүллээх буолар. Онон олох сайдыытын кытта театральнай туруоруулар эмиэ уларыйан иһиэхтээхтэр. Ол иһин «Дьорҕостой Бэргэн» олоҥхону көрдөрөрбүт тухары, араас омук саха тылын билбэккэ эрэ, тылбааһа суох өйдөөбүттэрэ. Ол курдук манна оскуолаҕа хаста да көрдөрбүппүт, Покровскай, Дьокуускай уонна Санкт-Петербург куораттар сыанабылларыгар таһаара сылдьыбыппыт, — диэн астына-дуоһуйа 11 кылаас үөрэнээччитэ Алина Осипова кэпсиир.
— Мин оскуолабыт вокальнай-инструментальнай ансаамбылыгар 14 сааспыттан гитараҕа оонньуубун. Араас күрэхтэргэ кыттан, сылтан-сыл син уопутуран, сыанаҕа тахса үөрүйэхпит. «Дьорҕостой Бэргэн» олоҥхоҕо биһиги ансаамбылбыт музыканнара буолан өйбүтүттэн дьүһүйэн оонньообуппут. Үксүн дьоруойдар хамсаныыларыттан, майгыларыттан көрөн таһаарбыппыт музыкабытын. Мин улааттахпына култуура үлэһитэ буолар эбиппин диэн быһаарынан олоробун уонна тыйаатырга тыас-уус режиссера буолуохпун баҕарабын, — диэтэ оскуолатыттан бэйэтин олоҕун быһаарынан сылдьар 11 кылаас үөрэнээччитэ Диана Парникова.
Өктөм орто оскуолатын тыйаатыр устуудьуйата быйыл орто сүһүөх оҕолорго анаан Сергей Васильев-Борогонскай «Үөлэн Хардааччы» диэн олоҥхотун үөрэтээри сылдьаллар. Онон Олоҥхо тыйаатырын кытта үлэ салгыы барар. Инникитин саҥа туруорууну, саҥа талааннары арыйыыны долгуйа күүтэбит.
Татьяна Владимирова.