«Инники күөҥҥэ сылдьар үлэһит уонна дьоллоох ийэ»

Үлэ дьоно

Саҥа төрөөбүт оҕоттон саҕалаан сааһырбыт киһиэхэ тиийэ үүт аһа суох олорбоппут чахчы. «Ыанньыксыт» диэн тыл Индия тылыттан «ньээҥкэ», «иитэр-аһатар» диэн суолталаах эбит.

Ньирэйдэр, ынахтар эмиэ оҕо курдук сымнаҕас сыһыаны, хайҕабылы, болҕомтону эрэйэллэр, харахтарыттан уу тахсан ытыыр сүөһү эмиэ баар буолар, баҕар ыарытыйан, баҕар «мөҕүллэн-хомойон». Кинилэр саҥарбат эрэ буруйдаахтар… Үүт ыама ынах аһыттан, көрүүтүттэн, сыһыаҥҥыттан, оннооҕор күн-дьыл туругуттан эмиэ тутулуктаах буолар диэн өр үлэлээбит дьон кэпсииллэрин истэрим.

Бүгүҥҥү эһиэхэ сырдатар киһим Винокурова Людмила Илларионовна. 1980 сыллаахха орто оскуоланы бүтэрэн «Оскуола-производство-үрдүк үөрэх» диэн ыҥырыыннан кини 17 сааһыттан «Октябрь 50 сыла» совхозка үлэлии хаалбыта. От ыйын бастакы күнүттэн ньирэй көрөөччүннэн, эһиилигэр ыанньыксытынан саҕалаабыта, «Чолбон» ыччат комсомольскай ферматыгар туҥуй бургунастары тутан үлэ үөһүгэр киирбитэ. Эдэр сааһыгар төһө да эдэрин иһин кытаанах үлэҕэ ылсыбыта. Сарсыарда 5 чаастан саҕалаан ынахтарын күҥҥэ үстэ ыан киэһээ хойукка дылы үлэлииллэрэ. Людмила оҕо эрдэҕиттэн төрөппүттэрин батыһан фермаҕа сылдьыһара, ол кэмтэн ыла дьонугар көмөлөһөн эрдэ турара, сайынын тэҥҥэ оттоһон, уопускаҕа барбыт ыанньыксыттары солбуйара.

Ийэтэ Февронья Петровна бастыҥ ыанньыксыт, «Үлэҕэ кэлбиэнин иһин» мэтээллээх, үс төгүл «Коммунистическай үлэ ударнига» бэлиэлээх. Аҕата Илларион Михайлович наставник-ыанньыксыт, кини үлэлиир кэмигэр 1970 сыллардаахха «Частакол» ферматын үлэһиттэрэ үүт былаанын аһара толорон бастакыннан ферма аатын оройуоҥҥа таһааран биллибиттэрэ. Эмиэ коммунистическай үлэ ударнига этэ.

Людмила Илларионовна дьонун суолун батыһан, тыа хаһаайыстыбатын өрө тутан күн бүгүнүгэр диэри илиитин араарбакка үлэлии сылдьар. Бииргэ үлэлиир дьоно кинини бэриниилээх үлэһит, ирдэбиллээх наставник, ис дууһатыттан кэлэктиип туһугар ыалдьар, саҥа үлэһиттэргэ холобур буолар диэн бэлиэтииллэр. Үлэтигэр бэриниилээх буолан араас тахсыылаах-түһүүлээх да кэмнэргэ үлэлээн кэллэҕэ. «Октябрь 50 сыла» совхоз дойду оҥкула уларыйар кэмигэр уларыйан «КП», онтон «Дьөппөн» ТХПК буолан, хамнас да кэлбэт кэмнэригэр кэргэнинээн Михаил Иванович Васильевичтыын түөрт оҕолорун улаатыннаран, үөрэхтээн, үлэһит оҥортоотулар, элбэх сиэн тапталлаах эбээтэ, эһээтэ буоллулар.

Людмила 2020 сыллаахха Сергей Латышев салайааччылаах хаһаайыстыба «Сайдыы» ТХПК диэн ааттанар кэмигэр СӨ тыатын хаһаайыстыбатын министиэристибэтин бочуотунай грамотатынан уонна бэлиэтинэн наҕараадаламмыта.

2021 сыллаахха Скрябин Тихон Николаевич салайааччынан кэлэн «Октябрь 50 сыла» сопхуос диэн ааттара сөргүтүллэн таһаарыылаахтык үлэлии-хамсыы сылдьаллар.

Людмила Илларионовна 2024 сылга сыралаах-бэриниилээх үлэтэ сыаналанан, «Саха сирин тыатын хаһаайыстыбатын туйгуна» бочуоттаах бэлиэ хаһаайката үрдүк ааты сүкпүккүнэн нэһилиэгин олохтоохторо эҕэрдэбитин тиэрдэбит, бэйэҕэр уонна дьиэ кэргэҥҥэр доруобуйаны, дьолу-соргуну, ситиһиилэри баҕарабыт.

Анастасия Соловьева, Күөрдэм сэл.