Кыайыы 80 сылыгар
Сэрии иннинэ учуутал тыа сиригэр интеллигенция бэрэстэбиитэлэ этэ. Учуутал — сырдыкка, кэрэҕэ уһуйааччы, култуурунай олоҕу тарҕатааччы, саҥаны-сонуну олоххо киллэрээччи, колхуостары тэрийсээччи, үөрэхтээх-билиилээх ытыктанар киһи. Учуутал оччолорго саҥа олоххо сирдьит сулус курдук буолара диэтэххэ омун буолбатах.
Аҕа дойду сэриитэ саҕаланаатын кытта учууталлар фроҥҥа ыҥырыллан үгүстэрэ политрук, хамандыыр буолбуттара. Кинилэр үөрэҕэ суох, нууччалыы билбэт биир дойдулаахтарыгар дурда-хахха, күүс-көмө, харах-кулгаах, истиҥ доҕор-атас буолууну ытык иэстэринэн аахпыттара. Биһиги оскуолабытыгар араас сылларга үлэлээн ааспыт буойун-учууталлар сырдык ааттара, кинилэр туһунан үтүө өйдөбүл умнуллубат.
Заболоцкай Михаил Трофимович Сталинградскай кыргыһыы кыттыылааҕа, Кыһыл Сулус уордьанынан, «Германияны кыайыы иһин» мэтээлинэн наҕараадаламмыт. Биһиги оскуолабыт бастакы дириэктэрэ буолар. Дьокуускайдааҕы учуутал техникумугар историк-географ идэтин баһылаабыт. Төрөөбүт дойдутугар бочуоттаах сынньалаҥҥа тахсыар диэри үөрэх чааһын сэбиэдиссэйинэн, дириэктэринэн таһаарыылаахтык үлэлээбит. «Саха АССР үтүөлээх учуутала» үрдүк аатын ылбыт.
Кириллин Дмитрий Иванович Забайкальскай кавалерияҕа сулууспалаабыта. Монголия сиригэр Японияны утары кыргыһыыларга кыттыбыта. «Японияны кыайыы иһин» мэтээлинэн наҕараадаламмыт. 20 сааһыттан учуутал идэтин баһылаан, оройуоммут илин нэһилиэктэригэр начаалынай кылаас оҕолорун үөрэтиигэ олоҕун анаабыта. Сэрииттэн дойдутутар эргиллээт эмиэ учууталлаан барбыта. Үтүө суобастаах, өр сыллаах таһаарыылаах үлэтин сыаналаан «РСФСР Үтүөлээх учуутала» үрдүк ааты иҥэрбиттэрэ. Үлэҕэ килбиэнин иһин мэтээлинэн наҕараадаламмыт.
Скороходкин Роман Васильевич 1942 сыл кулун тутарыгар бааһыран дойдутугар эргиллэн кэлбит. Оскуоланы бүтэрэн Чурапчыга учуутал кууруһугар үөрэммит. Үйэтин тухары саха тылын уонна литературатын учууталынан үлэлээбит. Роман Васильевич «Аҕа дойду сэриитэ» ІІ истиэпэннээх уордьан, «Хорсунун иһин»,«Бойобуой үтүөлэрин иһин«, «Үлэҕэ туйгунун иһин» уо.д.а. наҕараадалардаах. 1962 сыллаахха киниэхэ «Саха АССР Үтүөлээх учуутала» диэн бочуоттаах аат иҥэриллибит.
Константинов Прокопий Алексеевич мотострелковай полкаҕа сулууспалаабыт. Ржев куораты босхолооһун кыттыылааҕа. 1943 сыллаахха бааһыран дойдутугар эргиллэн кэлбит. Сэрии иннигэр Дьокуускайдааҕы педучилищены бүтэрбит. 49 сылтан ордук кэм Дьөппөн оскуолатытар үлэ учууталынан үлэлээбит. Үлэ уруогун учууталын быһыытынан үлэтин уопутун брошюра оҥорон өрөспүүбүлүкэҕэ тарҕаппыттара.
Прокопьев Семен Михайлович «Японияны кыайыы иһин» наҕараадалаах. 1950 сыллаахха аармыйаттан эргиллэн кэлбит. Онтон физико-математическай факультеты ситиһиилээхтик бүтэрэн төрөөбүт дойдутугар І Дьөппөҥҥө учууталынан ананан кэлбит. Ити кэмтэн ыла урут бэйэтэ үөрэммит оскуолатыгар 30-тан тахса сыл үлэлээбит.
Варламов Михаил Иннокентьевич 1943 сыллаахха Дьокуускайдааҕы педрабфагы ситиһиилээхтик бүтэрбит уонна атырдьах ыйыгар сэриигэ ыҥырыллыбыт. «Японияны кыайыы иһин» наҕараадалаах. Забайкальскай фроҥҥа ат депотугар 4 сыл сулууспалаабыт. Дойдутугар этэҥҥэ эргиллэн кэлэн идэтинэн 1 Дьөппөн оскуолатыгар учууталлаабыт.
Яковлев Василий Петрович «Хорсунун иһин», «Германияны кыайыы иһин», «Японияны кыайыы иһин» мэтээллэринэн наҕараадаламмыт. Сэрии буппутун кэннэ пединститутка үөрэнэн, 1955 сыллаахха учуутал дипломун туппут. Өссө 1958 сыллаахха СГУ кэтэхтэн бүтэрэн нуучча тылын учууталын идэтин баһылаабыт. Ол кэмтэн ыла оройуон оскуолаларытар учууталынан, үөрэх чааһыгар дириэктэри солбуйааччынан, дириэктэринэн үлэлээбитэ. 1969-1982 сылларга I Дьөппөн санаторнай оскуолатыгар үөрэх чааһыгар дириэктэри солбуйааччынан үлэлээбитэ.
Лукин Геннадий Петрович 1942 сыллаахха бэс ыйыгар ыҥырыллыбыт, 1944 сыллаахха төннөн кэлбит, «Германияны кыайыы иһин” мэтээллээх, Аҕа Дойду сэриитин III истиэпэннээх уордьан. Сэрииттэн төннөн кэлэн нуучча тылын уонна литературатын учууталынан, үөрэх чааһыгар дириэктэри солбуйааччынан үлэлээбит.
Мин бу чинчийэр үлэбэр бибилэтиэкэрбит Майа Михайловна Кириллина элбэхтэ көмөлөстө, киниттэн үгүһү биллим. Буойун-учууталлар туһунан матырыйааллары туһанан оскуолабытыгар өйдөбүнньүк стендэ оҥоһулунна.
Слепцова Дарьяна, 1-кы Дьөппөн санаторнай оскуола-интэринээтин 6 кылааһын үөрэнээччитэ.