Покровскай куорат Дьокуускайтан чугас сытарынан олус табыгастаах буолан атын улуустартан элбэх киһи сөбүлээн олохсуйар. Биир оннук ыалынан элбэх оҕолоох Варвара уонна Альберт Михайловтар буолаллар. Кинилэр ытык Хаҥалас сирин сүрэхтэринэн ылынан, дьиэ-уот тэринэн олорбуттара 13 сыл буолла.
Михайловтары Покровскайга элбэх киһи билэрэ буолуо. Эдэр дьон олохсуйуохтарыттан барыга-бары дьоҕурдаахтарынан, сатабыллаахтарынан биллэллэр. Покровскай куоракка элбэх оҕолоох, оҕолорун сахалыы тыыҥҥа, үгэстэргэ иитэр биир бастыҥ, холобур буолар ыал дии саныыбын.
— Хантан төрүттээххитий, туох идэлээххитий?
— Мин Үөһээ Бүлүү Кырыкыйыгар Михайловтар дьиэ кэргэҥҥэ саамай кыра, бэһис оҕонон төрөөбүтүм. Ийэм Дария Степановна, аҕам Кузьма Кузьмич. Аҕабыт маслоцех сэбиэдиссэйинэн, ийэбит олохтоох дьаһалтаҕа техүлэһитинэн үлэлээбиттэрэ. Оҕо сааһым Кырыкыйга ааспыта. Оскуолабыт ситэтэ суох орто оскуола этэ. 9-с кылааска дылы Кырыкыйга үөрэммитим, оскуоланы ыаллыы сытар Дүллүкүгэ үөрэнэн бүтэрбитим.
Дуобат, волейбол, баскетбол, хайыһар, остуол оонньуулара хабылык, хаамыска, “Аман Өс” араатардар күрэхтэрэ, математика олимпиадата – барытыгар харса суох кыттан, ситиһиилэнэр этим. Олортон саамай сөбүлүүр дьарыгым – остуол тенниһэ. 9-с кылаастан саҕалаан күн бүгүҥҥэ дылы дьарыгырабын.
2007 сыллаахха СГУ физико-техническэй институтун бүтэрбитим. Идэм алмааһы кырыылыыр инженер-технолог. Онно үөрэнэ сылдьаммын Юрий Егорович Платонов өрөспүүбүлүкэтээҕи эстрада айар мастарыскыайыгар үөрэнэн, 2008 сыллаахха ырыаһыт, артыыс идэтин ылбытым. Итини таһынан ырыа үөрэҕин биэриэн сөп диэн докумуоннаахпын. Варябын кытта устудьуон сыллартан билсэммит, 2008 сыллаахха ыал буолбуппут, — диир аҕа баһылык Альберт Кузьмич.
— Мин Үөһээ Бүлүү Хоро нэһилиэгиттэн төрүттээхпин. Онно төрөөбүтүм, улааппытым, оскуоланы бүтэрбитим. Хомойуох иһин, ийэм Алексеева Оксана Васильевна мин оскуоланы бүтэрбитим кэннэ ыарахан ыарыыттан суох буолбута. 2011 сыллаахха ХИФУ саха тылын уонна култууратын факультетын культурология салаатын кэтэхтэн үөрэнэн бүтэрбитим. Тэҥинэн эстрада театрыгар үлэлээбитим. Кэргэммин кытта университет хоругар билсибиппит, — диэн ыал ийэтэ Варвара Романовна бэйэтин билиһиннэрдэ.
— Покровскайга туох санааттан олохсуйдугут?
— Альберт: “Покровскайга бииргэ төрөөбүт эдьиийим Алена учууталлаабыта. Кинилэргэ өрөбүллэрбитигэр элбэхтик кэлэр-барар этибит. Ол сылдьан Покровскай Дьокуускайтан чугаһын, айылҕатын олус сөбүлүү көрбүтүм. Эстрада театрыгар үлэлиир кэмнэрбэр куоракка ипотеканан дьиэлэнэр ыарахаттардааҕа, хамнас да кыра этэ. Ол кэмҥэ эдьиийим аах Аммаҕа көһөр буолбуттарыгар, кинилэр дьиэлэрин ылбыппыт. Онон дьиэлэнэн хаалбыппыт. Эдьиийим аах ипотекаларын төлөөбүппүт. Ол курдук 2011 сыллаахха күһүөрү манна икки оҕолоох көһөн кэлбиппит”.
— Варвара: Покровскай чуумпу, чөкө, тыаһа-ууһа, дьалхаана суох диэн сөбүлээбитим. Оскуола, оҕо уһуйаана чугаһа олус табыгастаах. Оҕолор оскуолаларыгар бэйэлэрэ сылдьаллар. Онон олус сөбүлээн олоробут. Дьиэбит икки этээстээх, аныгылыы толору хааччыллыылаах. Оҕолорбут бары туспа хостоохтор. Олорорбут тухары тупсарынабыт, оҥостобут.
— Элбэх оҕолонуу – иккиэн баҕаҕыт, быһаарыныыгыт? Хайдах иитэҕитий оҕолоргутун? Оҕолор туох дьоҕурдаахтарый?
— Элбэх оҕолонуу – иккиэн бииргэ ылыммыт санаабыт. Мин элбэх оҕолоох дьиэ кэргэҥҥэ төрөөбүт буоламмын, бэйэм эмиэ элбэх оҕолонуохпун баҕарар этим. Оҕолорбут бары сахалыы ааттаахтар. Улахан уолбут Долун 2008 сыллаах төрүөх, 10-с кылааска үөрэнэр. Айсаана – 8-с, Тайаана — 6-с кылааска үөрэнэр. Үс оҕобут улааппыттарын кэннэ сүбэлэһэн бараммыт 2022 сыллаахха уол оҕоломмуппут. Самал диэн ааттаабыппыт, үһүгэр сылдьар, “Сардаана” оҕо уһуйаанын иитиллээччитэ. Онтон, аны, улахаттарбыт баран хааллахтарына кыра уол тэһийиэ суоҕа, атаах да буолан хаалыа диэммит ханыылаан быйыл Эркин диэн уолланныбыт, билигин 7 ыйдаах кырачаан киһи. Кыра уолаттар иккиэн тэҥҥэ бэйэ-бэйэлэрин көрсөн, көмөлөһөн улаатыахтара диэн эрэллээхпит, — дэһэллэр эдэр төрөппүттэр. -Үс улахаттар Покровскай 1 №-дээх орто оскуолатыгар ситиһиилээхтик үөрэнэллэр, барытыгар көхтөөхтүк кытталлар: спорт буоллун, музыка буоллун. Оҕолорбут үөрэхтэригэр үчүгэйдэр, Айсаанабыт туйгун үөрэнээччи. Дьиэ иһигэр сахалыы саҥарабыт, кэпсэтэбит, оҕолорбутун сахалыы иитэбит. Оҕолор дьиэ ис-тас үлэтигэр барытыгар көмөлөөхтөр, ким бириэмэлээҕинэн бырааттарын көрсөллөр, харайсаллар. Улахан уолу булка сыһыаран, айылҕаҕа илдьэ сылдьабын. Урут кыра эрдэхтэринэ быраабыла элбэх этэ. Арааһынайдаан спортка сыһыаран, күннээҕи нормативтары киллэрэн: отжимание, приседание, мостиктааһын, теннис мээчигин ракеткаҕа тэйитии иҥин диэн быраабылалар бааллара. Долун барыга-бары сыстаҕас: баскетбол, многоборье, теннис. Хабылыкка, хаамыскаҕа улууска наар бастыыр, сөбүлүүр дьарыга — волейбол, оскуола, улуус сүүмэрдиир хамаандатыгар баар. Айсаана кыра сылдьан гимнастиканан дьарыктаммыта, билигин волейболунан дьарыктанар. Кыра кыыс Тайаана оҕунан дьарыктанар, кэккэ ситиһиилэр бааллар, Хаҥалас сүүмэрдиир хамаандатыгар баар.
— Билигин бэйэҕит үлэҕит-хамнаскыт, дьарыккыт тугуй?
— Устудьуоннуу сылдьыахпыттан, 2004-2010 сылларга эстрада театрыгар, Аркадий Алексеев бөлөҕөр үлэлээбитим. Онно элбэх кэлии-барыы, гастрол бөҕө этэ. 2011 сыллаахтан уруу, дьоро киэһэ остуолларын, бэлиэ тэрээһиннэри ыытан тамадалыыбын. 2016 сыллаахха “МАК- Пласт” диэн пластиктан уу иһиттэрин, септиктары, тыылары оҥорор чааһынай тэрилтэ арыммытым. Билигин сүрүн үлэм ол буолар, үлэһиттэрдээхпин. Сакаас араас улуустартан киирэр. Иллэҥ кэммэр спортивнай күрэхтэһиилэргэ, сороҕор кэнсиэртэргэ кыттабын. Сыанаҕа кылаатым — “Саха өрөспүүбүлүкэтин култууратын туйгуна” бэлиэнэн наҕараадаламмытым, — диир Альберт. – Кэргэним Варвара билигин кыра оҕобутун көрөн олорор. Иистэнэрин, уруһуйдуурун сөбүлүүр. Оҕолорго саха таҥаһын, түүттэн истээх таҥас арааһын тигэр.
— Дьиэ кэргэҥҥэ үтүө үгэстэр бааллар дуо?
— Үтүө үгэстэрбит диэн элбэхтэр. Саха ыалын сиэринэн саас аайы Ньукуолун күнүн көрсө айылҕаҕа тахсабыт, сирбитин-уоппутун аһатабыт, сынньанабыт, оонньуубут. Өрүс эстиитэ эбэбитин аһатабыт. Барыта үчүгэй буоларын туһугар айылҕаттан көрдөһө сылдьабыт. Биһиги устудьуоннуу сырыттахпытына оҕолорбут үксүн эбээлээх эһээлэригэр сылдьыбыт буоланнар сиэри-туому тутуһаллар, билэллэр, айыыргыыллар. Оҕолорго эбээ, эһээ үөрүйэхтэрэ – эмиэ үтүө үгэстэр буоллахтара дии.
Эбээлээх эһээбит баар буоланнар көмөлөрө баһаам. Бастаан утаа биһиэхэ Покровскайга оҕо көрсө, көмө буола диэн кэлбиттэрэ. Хас да сыл биһигини кытта бииргэ олорбуттара. Биэс оҕолоро бары бу эргин баар буоланнар атын оҕолорун, сиэннэрин кытта билсэ тураллар, көрсөллөр, онон Покровскайы эмиэ сөбүлээтилэр. Аҕыйах сылллааҕыта манна уһаайба ыламмыт дьоммутугар дьиэ тутан биэрбиппит. Сайын аайы, үгэс курдук, дьоммут дойдутугар Кырыкыйга барабыт, сир астыыбыт, кэргэним саас, күһүн кустуур. Оҕолор сайын Кырыкыйга баран сайылыылларын эмиэ олус сөбүлүүллэр. Аны күүлэйдиирбитин, айанныырбытын эмиэ сөбүлүүбүт. Ол курдук Кытайга Саньяҕа, Египеккэ Шарм-эль-Шейх диэн куоракка дьиэ кэргэнинэн сынньанан, атын сири-дойдуну көрөн, астынан кэлбиппит, — диэн Варвара кэпсээтэ.
— Дьиэ кэргэҥҥэ ыарахаттары, өйдөспөт буолууну хайдах быһаараҕыт, туоруугут? Эдэр ыалларга тугу сүбэлиэ этигитий?
— Уһуннук бииргэ олордоххо өйдөспөт буолуу диэн суох да курдук. Оттон туох эмит ыараханы бииргэ быһаарар, сүбэлэһэр ордук. Эдэрдэргэ сүбэм – бэйэ-бэйэни өйдөһүөххэ, бэйэ-бэйэҕэ көмөлөсүһүөххэ, утары барыахха, судургу, холку буолуохха наада. Оҕо иитиитигэр сүбэм диэн — оҕолор кыраларыгар ордук элбэх болҕомто ууруохха наада дии саныыбын. Дэлби оонньоон, мэниктэһэн, кэпсэтэн. Хайдах да түгэҥҥэ, төһө да сылайан кэллэргит бириэмэҕитин, болҕомтоҕутун оҕолоргутугар ууруҥ, анааҥ, — диэн улахан ыал амарах аҕата Альберт сүбэлиир.
— Дьоллоох дьиэ кэргэн буолуу кистэлэҥэ туохха сытарый?
— Биэс оҕолоохпут, олорор дьиэлээхпит, сүүрдэр массыыналаахпыт, ийэлээх аҕам бааллар, оҕолорбут эбээ, эһээ тапталын билэллэр – онон дьоллоох дьиэ кэргэммит диэхпитин сөп, — диэтэ Альберт, оттон Варвара “Элбэх оҕолонуу – дьол” диэн бу истиҥ кэпсэтиибитин түмүктээтэ.
Дьэ бу курдук элбэх оҕолооох Михайловтар аныгы бириэмэ ирдэбилинэн бэйэлэрин сатабылларынан, кыахтарынан дьыала тэринэн үлэлииллэр-хамсыыллар, үтүө үгэстэргэ оҕолорун иитэллэр. Улахан иллээх-эйэлээх дьиэ кэргэҥҥэ чэгиэн туругу, дьолу-соргуну, ситиһиилэри баҕарабын.
Сардаана Кириллина, Покровскай к.