Баһылыктар сэбиэттэригэр
Биллэрин курдук, быйылгы сылтан тыа хаһаайыстыбатын салаатыгар көрүллэр үбү улуустар бэйэлэрэ олохтуур, үллэрэр кыахтаннылар. Тыа хаһаайыстыбатын сайыннарыы судаарыстыбаннай бырагыраамата 15,3 млрд солкуобай харчынан үбүлэнэриттэн баһыйар өттө субвенция быһыытынан олохтоох салайыныы уорганнарыгар тиийиэҕэ диэн тустаах министиэристибэ ахсынньыга иһитиннэрэн турар. Субвенция үбэ 14 хайысханан 3 тус сыаллаах ыстатыйанан ыытыллыахтаах — тыа хаһаайыстыбатын үлэтин чопчу хайысхаларын өйөөһүҥҥэ; кыра кыамталаах тыа хаһаайыстыбатын эбийиэктэрин тутууга (саҥалыы сөргүтүүгэ); судаарыстыба сорох боломуочуйаларын толорууну матырыйаалынай-тэхиньиичэскэй өттүнэн хааччыйыыга.
Соторутааҕыта улуус дьаһалтатыгар буолбут муниципальнай тэриллиилэр баһылыктарын сүбэ-мунньахтарыгар бу бэриллибит боломуочуйанан үлэ хайдах тэриллиэҕин туһунан Тыа хаһаайыстыбатын департаменын салайааччыта Андрей Архипов кыттыылаах ырытыһыы буолла.
— Олохтоох салайыныы уорганнара тиксэриллибит субвенция кээмэйин бэйэлэрин көрүүлэринэн өрө тутар хайысхаларга тыырыахтаах. Холобур, кэтэх хаһаайыстыбалаах ыал ынаҕын төбөтүгэр көрүллэр субсидия оннугар үүтү туттарыыга уган, ону тэҥэ ордубут харчыны хайысхаларынан үллэриэххэ сөп. Иккиһинэн, улуус сирин-уотун, айылҕатын уонна тыа хаһаайыстыбатынан дьарыктанар уратытын аахсан, субсидия ыстаапкатын кээмэйин эмиэ бэйэбит быһан олохтуур бырааптаахпыт, — диэн Андрей Леонидович быһааран эттэ.
Өйөнүллэр хайысхаларынан дьон кэтэх хаһаайыстыбаларыгар сүөһү ииттэллэрин өйөөһүн; ынах сүөһүнү, сибиинньэни, сылгыны үөрдээн иитиини сайыннарыы; оҕуруот аһын, хортуоппуйу, бурдугу үүннэриини сайыннарыыны таһынан соҕотуопкалааһын; үүтү оҥорон уонна астаан таһаарыыны хааччыйыы буолаллар.
Соҕуруу нэһилиэктэр баһылыктара үүтү тутар пуун, арыы сыаҕа суоҕа кэтэх ыаллар үүтү туттаралларын атахтыыр диэн эттилэр. Улууска үлэлиир соҕотуопкалыыр тэрилтэлэр итиччэ ыраах баран кыра кээмэйдээх үүтү тутары барыһа суоҕунан ааҕаллар. Ол да буоллар, тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтэ быйылгы сылга улууска быспыт үрдэтиллибит былаанын толорор сорук турар. Андрей Архипов иһитиннэрбитинэн, бу сылга ынах-сылгы этин оҥорон таһаарыыга улууска субсидия көрүллүбэт.
Ольга Гермогенова.