Кыайыы 80 сылыгар
П.И. Шадрин аатынан Өктөм орто оскуолатыгар Аҕа дойдуну көмүскээччилэр, Кыайыы 80 сылларыгар аналлаах араас тэрээһиннэр быыстала суох ыытыллаллар. Ол курдук, соторутааҕыта 9-с кылаастарга «Буойун. Учуутал. Чөл олоҕу тарҕатааччы» диэн сэрии бэтэрээнэ, “Кыһыл сулус”, «Аҕа дойду сэриитин 1941-1945 сс.» I, II истиэпэннээх уордьаннар кавалердара Спиридон Дмитриевич Иванов туһунан кылаас чааһа буолла. Кылаас салайааччыта саха тылын уонна литературатын учуутала Светлана Алексеевна Яковлева олус олохтоохтук бэлэмнэнэн аһаҕас кылаас чааһын үрдүк таһымҥа ыытта.
Спиридон Дмитриевич олоҕун, бойобуой сырыытын туһунан хос сиэнэ, бу кылааска үөрэнэр Сандаара кэпсээбитин бары да болҕойон иһиттибит. Сандаара хос эһэтин туһунан кылаас салайааччыта Светлана Алексеевна уонна бибилэтиэкэр Галина Гаврильева салайыыларынан дакылаат бэлэмнээн Майаҕа ыытыллыбыт бүтүн Россиятааҕы «Ларионовскай ааҕыылар» НПК-ҕа кыттан 3 истиэпэннээх дипломант аатын ылбыт.
Спиридон Дмитриевич дьиэ кэргэнигэр, оҕолоругар сыһыанын туһунан улахан уолун кэргэнэ, кийиитэ, уһуйаан иитээччитэ Александра Иванова олус истиҥник, оҕолорго тиийимтиэтик кэпсээтэ. Спиридон Дмитриевич сэрииттэн кэлээт оскуолаҕа физкультура уонна үлэ уруоктарын учууталынан айымньылаахтык үлэлээбитэ. Ол туһунан үөрэппит оҕолоро махтанан суруйбут ахтыыларын ааҕан, суруйбуттарын көрдөрөн чиҥэтэн биэрдэ.
Буойун учуутал 1977 сыллаахха үлэтиттэн уурайан бочуоттаах сынньалаҥҥа барбыта. Ол да буоллар, тапталлаах оскуолатыгар кэлэ турара, оскуола олоҕор син биир кыттыһан, оҕолору иитиигэ бэйэтин кылаатын киллэрэрэ.
Мин тус бэйэм Спиридон Дмитриевичка эмиэ үөрэммитим. Учууталым оҕолорго олус сымнаҕас, бэйэтин холобурунан иитэрэ. Кини ураты үрдүк тенор куоластааҕа. Төһө да сынньалаҥҥа олордор оскуолаҕа куруутун баар буолара, тэрээһиннэргэ көхтөөх кыттыыны ылара. Учууталлар хуордарыгар ыллыырын сөбүлүүрэ. 1994 сыллаахха оскуолабыт 120 сааһын бэлиэтээри сырыттахпытына хоһоон суруйан миигин матыыпта айан ырыа гынан ыллыахха диэбитэ. Ол хоһооҥҥо матыып айан, “Оскуолабар” диэн ырыа ол үөрүүлээх үбүлүөйгэ ылламмыта. Кэнники 30 сыл устата оскуола өрөгөй ырыата буолан ылланан кэлбитэ. 2023 сыллаахха тахсыбыт “Хаҥалас улууһун нэһилиэктэрин өрөгөй ырыалара” кинигэҕэ Өктөм нэһилиэгин өрөгөйүн ырыатынан киирэ сылдьар.
Дьэ бу курдук, оҕолор нэһилиэк историятын сэгэтэн көрдүлэр. Бииргэ үөрэнэр оҕолорун хос эһээтин туһунан элбэҕи биллилэр. Оҕолор кимтэн силистээхтэрин-мутуктаахтарын хасыһан билэллэрэ инники олохторугар туһалыыр, өбүгэ ситимин салҕыыр. Учууталлар, төрөппүттэр оҕолору кытта биир тыынынан үлэлииллэрэ, чахчы, кэрэхсэбиллээх. Маннык кылаас чаастара оҕолору төрөөбүт нэһилиэктэрин билэргэ, дьонунан-сэргэтинэн киэн туттарга үөрэтэллэр. Ол аата оҕолору патриоттуу иитиигэ төһүү күүс буолаллар.
Федора Фомина, Өктөмнөөҕү А.С.Данилова аат. “Барҕарыы” култуура киинин дириэктэрэ.