Дьокуускай-Москва-Абу Даби-Дубай-Оман-Маскат-Аравийскай муора-Дубай-Каир-Mосква-Дьокуускай маршрутунан тохсунньуга икки нэдиэлэ кыыспынаан сынньанан кэллибит.
ОАЭ судаарыстыбатын Абу-Дабу куоратыгар көтөр аалынан түстүбүт, таксинан син балайда өр айаннаан гостиницаҕа тиийдибит. Халлааҥҥа харбаһар үрдүк небоскребтары,араас тутуулаах мечеттэри ааһабыт. Миэхэ барыта сонун! Күп-күөх айылҕа, пальма, сибэкки силигилии көҕөрөн турара дьикти -50 кыраадыска тымныыттан соҕотохто 28 кыраадыска итиигэ баар буола түһүү.
Аргыстарбыт казах омук дьоно Кураловтар кытары үөрүү-көтүү аргыстаах круизпыт долгутуулаах буолла. Таарычча эттэххэ, бу күһүн бэлиэ сааспынан оҕолорум Инкруиз-лайнерынан айаҥҥа путёвканы бэлэхтээбиттэригэр үөрбүтүм саҕа суоҕа. Улахан кыыс Настя бу иннинэ Персидскай хомонон, Египетынан, Африканан Кыһыл муоранан круизка иккитэ сылдьан турар. Онон опыттаах айанньыт, бэлэмҥэ сырыттым.
Настям Абу Даби куораты балай эмэ билэр курдук. Биир киэһэ пляжка сырыттыбыт, куораты көрдүбүт. Дьэ тутуу бөҕөнү ыытар омуктар эбит. Кумах биэрэккэ 100-тэн тахсалыы этээстээх небоскребтар, Авеню-стриккэ сир аннынан суол-иис, маҕаһыын о.д.а.
Англия королевата, уонна да атын чыыннаах үрдүк сололоох таҥараҕа үҥэр дьиэлэрин көрдүбүт. Үрдүк мэҥэ халлааҥҥа харбаспыт куполлардаах комплекс эбит, түһэр-тахсар сирэ эскалатор, сылдьарга судургу. Дьон элбэҕиин! Туристар бараммат халҕаһалара субуллан олордо.
Сүрүн саалаларыгар турар люстра 100-ттэн тахса тонна ыйааһыннаах күндү таастарынан киэргэллээх диэн гид кэпсээтэ. Истиэнэлэрэ барыта көмүс сабынан быысыбайдаммыт араас панно, ол быыһыгар маҕаһыыннар,үксэ сувенир гиэннэрэ элбэх. Киһи итэҕэйиэ суоҕун курдук – тула көҕөрөн көстөр уулаах, барыта мрамор муоста, ырааһа сөхтөрөр, наскынан сылдьаҕын…
Абу Даби Океанаримугар экскурсиялаатыбыт, үйэбэр көрбөтөх күөх боллох бары балыктара кыратыттан акулатыгар тиийэ көстөр, эскалаторынан биэс этээс тухары толору араас муора харамайдара, балыктара, үүнээйилэрэ киһи эрэ сөҕүөн курдук. Сыаната ботуччу. Таксилар ыҥырдыҥ даҕаны хорус гына түһэллэр, кэтэспэккин-манаспаккын.
Дубай туризм сайдыбыт сирэ
Дубайга таксинан 2,5 чаас сүрдээх үчүгэй суолунан сыыйылыннаран тиийдибит. Аара суолга көрдөххө, тутуу бөҕө барар эбит, олох кумах куйаарга тутуллубут историялаах куораттар. Ааспыт үйэлэргэ тэбиэнинэн сылдьыбыт арабтар бэйэлэрин күүстэринэн, күн баҕаларынан сайдан олорор норуоттар. Обьединенные Арабские Эмираты буола иликтэринэ тус туһунан султаннаах үс судаарыстыбаҕа арахсан олорбуттар. Онтон дьэ өр сылларга бу бары бииргэ буоланнар туспа гербэлэнэн, былаахтанан байылыаттык олороллор.
Дубай аан дойдуга туризмынан сайдан, байан-тайан олорор. Сылга 20 мөлүйүөн турист сылдьан ааһар эбит. Дьикти сир. Остров Марины, Александрии, Набережная Зеленых Пальм, город Пальмы, пляж бөҕөтүн көрдүбүт. Музыкальнай,уоттаах-күөстээх фонтан түллэр күүһүн-уоҕун көрөн сөхтүбүт. Куорат анараа өттүттэн биэрэк кытыыта барыта толору турист…
Салгыы Лайнерынан айан буолла...
Биллэн турар элбэх бэрэбиэркэ бөҕөнү аастыбыт. Ахсыс этээскэ каютабытын буллубут. Бу Лайнерга 6 тыһыынча киһи бииргэ «устаары» киирбит.
Барыта путевка сыанатыгар киирэр — экскурсияҥ, театр,киинэ, араас тэрээһин. Английскай, араб тылынан хос-хос арааһы иһитиннэрэ тураллар.
Киэһэ лайнербыт хоҥнон эрэрэ да биллибэтэ, ханна эрэ ыраах двигателэрин тыаһа эрэ, барбах иһиллэр… Син биир дьиэ иһигэр курдук. Сүрэҕэлдьээбэтэххинэ көмүс дуйдаах кирилиэһинэн киир-таҕыс, хаама таарычча, диэбит курдук. Муораҕа катер, мотор, эгэлгэтэ сыыйыллан олорор.Сарсыныгар Оман диэн кыракый судаарыстыба биэрэгэр лайнербыт тохтоон дьаакырын түһэрдэ. Бу куорат дьоҕусгынан баран баай историялаах, үһүйээн бөҕө.Автобустарынан сырыттыбыт. Манна барыта хараҥа, бороҥ айылҕа тааһа биэрэктээх. XVII-с үйэҕэ сэрииһит омук португалецтартан көмүскээн, охсуһууларга кыайан бу арыыларын турууласпыттара диэн гид кыысанглийскайдыы, нууччалыы, араб, оман омук тылын кыбытан, кутан-симэн кэпсиир. Омаҥҥа иккилии-үстүү эрэ этээстээх дьиэлэри туталлар эбит, сүрдээх тыаллаах циклон ааһар сирэ. Муораттан тайфун чаастатык тахсар куттала. Онон куоракка дьиэни-уоту саһыара курдук тутар архитектуралаахтар. Мечеттэрэ эмиэ кыраһыабай ойуу-дьарҕаа бөҕө. Муостата мрамор. Эр дьон туспа сиринэн киирэллэр, дьахталлар туһунан диэн үгэстээхтэр.
Старый Оман диэн оройуоҥҥа мас хараабылларынан хатааһылаттылар. Балыктаан аһаан олорор дьон, XVII-сүйэттэн астара ол эбит. Биллэрин курдук, хопто бөҕө,долгуннаах, тыаллаах. Катер, яхта, кыра карбаастар, этэргэ дылы, кыйма курдук элбэхтэр.
Старай Оман рыноктарын, атыыны көрдүбүт. Омаҥҥа ордуксувенир арааһа атыыланар, маҕаһыыннара чөкө, киһи муммат курдук сиргэ тураллар. Тахсыбыппытыгар гид Вика босхо итии, хойуу чэйи, какао, кофе аҕалан күндүлээтэ. Бу арыыбыт аатырар атыыта эриэхэ эбит, фисташковай, шоколад — кофе, арахис арааһа. Олорон эрэ лайнертан кэлсибит украинецтары , киргизтэри кытта кэпсэттим.Английскайдыы аҕыйах тылы билэрбин аахсыбатахха өйдөһөр буоллахпыт. Хата илиинэн-тарбаҕынан көмөлөһүннэрэн киһи син быһаарсар. Казачка Нургуй диэн дьахтардыын билистим, үс оҕотунаан кэргэнин кытта сылдьаллар. Аара Султан кириэппэһин көрдүбүт. Лайнерга араас тэрээһиҥҥэ «төбөбүт оройунан» түстүбүт. Бассейнара туустаах уу, онон туос тордуйа курдук уста сылдьаҕын, балайда дириҥ. Мин казах оҕолорун кытта теннистээтим, дьээбэҕэ диэбит курдук, купальниктаах эбээ… Оччо сатаабаттар эбит. Артём диэн нуучча курдук дьүһүннээх уоллуун оонньоотум, аҕата казах, ийэтэ нуучча эбит. Хантан сылдьарбын, ханна теннистии үөрэммиппин ыйытыы бөҕө буолла. 11-с этээскэ киэһэ өттүгэр дьон өссө элбиир, музыка-той, дискотека… Ол эрээри бэйэбит дойдубут эчи үчүгэйин, салгынныын ыраас! Ахтан кэллибит.
Саха сатаабатаҕа суох
Бу айаммыттан сиэттэрэн биһиэхэ туризмы тэрийиигэ санаабын үллэстиим. Улууспутугар «Хаҥалас-Тур» араас маршруттарын билэбит. Улуу Эбэбитин өҥөйө, сыттанан сытар Хаҥалас улууһугар Өлүөнэбит киэҥ дуолун көрдөрөр, күүлэйдэтэр, балыктатар, сөтүөлэтэр программалаах сынньалаҥы тэрийиэххэ сөп курдук. Покровскай анныттан дьону оҥочолорунан илдьэн сынньатыахха, бары быраабыланы тутуһан! Ирдэбили барытын толорон дьиэ кэргэн социальнай контракт эҥин түһэрсэн дохуоттаныахтарын сөп эбит.
Дьиҥинэн, биһиги култуурабытын, үгэстэрбитин билиһиннэрэн, чуолкайдык тэрийдэххэ тоҕо сатаныа суоҕай? Омук сиригэр туриһы бэркэ тула көтөллөр, баҕа санааҕын толорорго кыһалаллар. Үлэни сөпкө тэрийдэххэ, син киһи санаата кыайар дьыалата дии санаатым. Араб омуктар курдук биһиги кэрэ айылҕабытын, ытык сирдэрбитин сэрэнэн, олохтоох дьарыкпытын билиһиннэрэн эбии дохуоттанарбыт тоҕо сатаммат буолуой. Биллэн турар, айылҕабыт тыйыс, суол-иис уустук да буоллар, саха сатаабатаҕа суох дииллэр.
Зинаида Лазарева, хаһыат общ. кэрэспэдиэнэ.