Дьокуускай олохтоохторугар П.А.Ойуунускай аатынан Саха Академическай тыйаатырыгар Тойон ууһа хаҥаластар үтүө-мааны ырыа айааччылара уонна эдэр талааннаахтара киирэн Сандал сааһы уруйдуу кэнсиэртээн кэллилэр.
Бу күн дириҥ силистээх-мутуктаах баай историялаах улуус айар куттаахтара өбүгэлэрбититтэн тиийэн кэлбит үтүө үгэстэрин, ырыатын-тойугун, үҥкүүтүн-битиитин сырдык тыынын, кутун-сүрүн бар дьонноругар дэлэйдик тириэрдэрин биэчэри ыытааччылар Юта Стрекаловская, Георгий Белоусов кылгастык билиһиннэрдилэр. Ол курдук, кини Хаҥаласка ааспыт үйэ 90-с сылларыгар дойдубутугар олохпут түөрэ уларыйар кэмигэр «Тускул» мелодистар Ассоциациялара тэриллибитин эттилэр.
Бэлиэ тэриллии оҥкулун уурбут дьоммутунан биллэр-көстөр ырыа айааччыларбыт Серафим Павлов, Акулина Сидорова, Михаил Федоров-Ырыа Миисэ, Егор Кампеев, ону сэргэ Калиста Пахомова, Роберт Васильев, Александр Самсонов — Айыы Уола, Марфа Филиипова, Владимир Белоглазов, Артур Ефремов, Егор Поисеев, Анатолий Егоров, Николай Семенов, Андриан Егоров буолбуттарын, билигин Хаҥаласка отуттан тахса айар куттаах дьонноохпутун, мелодистар экспозициялара баар буолтун, хас биирдии айар дьонноругар үлэлэрин көрдөрөр картотека о.д.а. тэриллибитин аҕыннылар. Биир бэлиэ түгэнинэн «Таптыыбын төрөөбүт дойдубун» диэн култуура үтүөлээх үлэһитэ Лидия Харитонова көҕүлээһининэн улууспут нэһилиэктэрин өрөгөй ырыаларын хомуурунньуга тахсыбыта буолта.
Дьоро киэһэбит күн күбэй ийэлэргэ, эйэҕэс эбээлэргэ, кэрэ кыргыттарга ананан олус истиҥник ааста. Кэрэ тыллары ырыа айааччыларга, толорооччуларга СӨ Ил Түмэнин дьокутаата Афанасий Владимиров эттэ.
Кэнсиэри СӨ норуодунай артыыһа, Суорун Омоллоон аатынан опера уонна балет ыйаатырын солиһа Григорий Петров «Ийэҕэ махтал!» ырыатынан иэйиилээхтик саҕалаата, онтон кинини «Жар—птица« аан дойдутааҕы музыка күрэһин чыпчаалкыайыылааҕа Ирина Протопопова «Туйаарыма« ырыатынан ситэрэн биэрдэ.
Бу киэһэ бииртэн биир кэрэ ырыа сахабыт бастыҥ тыйаатырын сыанатыттан иэйиилээхтик иһилиннэ. Ол курдук, Андриан Егоров, Александр Уваровскай, Мария Нератова, Полина Семенова, Лариса Филиппова-Лория, Николай Макаров, Туйаара, Кирилл Герасимовтар, ону сэргэ эдэркээн ырыа айааччыларбыт Айаал Винокуров, Любовь Варламова, Ананий Арылахов, Марфа Тарабукина, Роман Николаев о.д.а. олус да табыллан, дуоһуйан куорат олохтоохторугар ырыалары бэлэхтээтилэр. Ыалдьыттарбыт «Туой хайа-2022» өрөспүүбүлүкэтээҕи күрэхтэр анал ааттарын ылбыт, «Мүрү-2023» куонкурус дипломана Прасковья Лебедева, «Туой хайа-2023» уонна «Эн — сулускун-2022« чыпчаал кылаан кыайыылаахтара Петр Пестерев, биллиилээх сулуспут Анна Торохова, ону сэргэ Вера Андреева салайар «Версия», Римма Григорьева «Сэргэчээн» ансаамбыллара, уонна, биллэн турар, ырыа, хоһоон куттаах Галина Иванова-Айтыына Уран, Тойон Арыыттан хормуоскаһыт Валерий Варфаломеев, тойуксут-ырыаһыт Лидия Харитонова айар талааннарынан куппутун-сүрбүтүн туттулар. Мустубут дьону алыптаах көрсүһүү Хаҥалас култуура үлэһиттэрин өрөгөй ырыаларынан түмүктэммититтэн кытары астыннылар.
Хаҥаластарын өрө тутар биир дойдулаахтарбыт бу СӨ култууратын үтүөлээх үлэһитэ Мотрена Гаврильева салайааччылаах Арчы дьиэтин кэлэктиибэ, мелодистар түмсүүлэрин салайааччыта энтузиаст Айтыына-Уран, култуура үтүөлээх үлэһитэ Светлана Никифорова бырайыагынан ыытыллыбыт ырыа-үҥкүү киэһэлэрэ маннык мааны, кэрэ Саха тыйаатырга, үрдүк тэрээһиннээхтик ааспытын астынан бэлиэтээтилэр.
Онтон тэрийээччилэр Хаҥалас ырыа айааччыларын, ырыаһыттарын—үҥкүүһүттэрин өрөспүүбүлүкэ таһымыгар билиһиннэрбиттэриттэн, биэчэрдэрэ биир тыынынан өрө көтөҕүллэн, толору көрөөччүлээх саалаҕа барбытыттан дуоһуйдулар. Биллэн турар, маннык тэрээһини ыытыы улахан эппиэтинэстээх, үгүс бэлэмнэнии үлэни эрэйэр — угуйуктан, билиэт атыытыттан саҕалаан артыыстары кытыннарыыга, сыананы уотунан-күөһүнэн киэргэтиигэ, көрөөччүгэ настарыанньаны тириэрдиигэ тиийэ. Дьэ ону хаҥаластар кыайа туттулар, олус бэрт! Тэрийээччилэргэ, артыыстарга көрөөччүлэр ааттарыттан махтал буоллун!
Людмила Мордовская.
Хаартыскалар Арчы дьиэтин кэлэктиибин архыыбыттан.