Самыртай саҕаттан салҕаммыт, Дьоҕуудай кэмиттэн тэнийбит, 2-с Дьөппөн нэһилиэгин удьуор уустара, былыр-былыргыттан тимири уһаарбыттара, уһаммыттара. Сир түннүктэрэ сээркээн сэһэнньит кырдьаҕастарбыт кэпсииллэринэн биһиги өбүгэлэрбит олорон ааспыт тыаларыгар Нуочахаҕа, Арҕаа Бэрдьигэстээххэ, Улуу сыһыыга, Быталаах төрдүгэр өр кэмнэргэ тимири уһаарбыттара биллэр. Бүгүҥҥү күҥҥэ ол үөрэтиллэн- чинчиллэн Гуманитарнай чинчийии институтун үлэһиттэрин кыһамньыларынан сурукка- бичиккэ тиһилиннэ уонна “Күөртээх Күөрдэмнэр” диэн бырайыак нөҥүө «Саха Өрөспүүбүлүкэтин судаарыстыбаннай уонна официальнай тылларын үйэтитэр уонна сайыннарар» СӨ судаарыстыбаннай бырагырааматын чэрчитинэн 300 ахсааннаах кинигэ буолан «Алаас» кинигэ кыһатыгар таҥыллан күн сирин көрдө.
Кинигэ Дьокуускайга Гуманитарнай чинчийии уонна аҕыйах ахсааннаах норуоттар проблемаларын институтун саалатыгар сүрэхтэннэ. Биһирэми бу институт дириэктэрин солбуйааччыта Наталия Сивцева саҕалаата. Улахан үлэ ыытыллыбытын, археология салаата күүскэ үлэлэспитин кэпсээтэ. Ол кэннэ бу бырайыак хантан-туохтан саҕаламмытын СӨ Ил Дарханын уонна бырабыытылыстыбатын дьаһалтатын Тыл сайдыытын боппуруостарын сүрүннүүр салалтатын салайааччыта Римма Жиркова сырдатта. Бырайыагы нэһилиэк баһылыга Александр Константинов ылсан, «Ситим» КК салайан үлэлэтэригэр эбээһинэстээн, нэһилиэк тэрилтэлэрэ кыттыһан саҕалаабыттарын, хас биирдии нэһилиэк бу курдук тылга улахан болҕомто ууруохтааҕын холобурдаата. Кинигэ кылаабынай эрэдээктэрэ, кинигэҕэ 10-тан тахса научнай ыстатыйа ааптара, ГЧИ археологияҕа салаатын сэбиэдиссэйэ, историческай наука дуоктара, профессор, СГУ-га Төрүт култуура салаатын арыйбыт, культурология салаатын иилээн- саҕалаан үлэлэппит Розалия Бравина үлэ хаамыытын хаартыскалаан оҥорбут слайдатынан олус арылхайдык, ымпыктаан-чымпыктаан арыйда. Нэһилиэк бу үлэҕэ үлэлэспитин — тыйаатырга испэктээх туруоран, скульптура фестивалын өрөспүүбүлүкэҕэ бастакынан тэрийэн, бырайыак чэрчитинэн оонньуу оҥоһуллан тахсыбытын сөҕө- махтайа кэпсээтэ. Бука бары үлэлэспит дьоҥҥо махталын биллэрдэ.
Дьэ, бу кэннэ туһааннаах дьоммутугар-сэргэбитигэр эҕэрдэ уонна махтал суруктары туттарыы түһүмэҕэр Ил Түмэн судаарыстыбаннай мунньаҕын дьокутаата, РНА Сибиирдээҕи салаатын Дьокуускайдааҕы научнай киин салайааччытын солбуйааччыта Тихон Скрябин бырайыак сүрүн сүбэһитигэр Римма Жирковаҕа, бырайыакка тыл өттүнэн үлэлэспит Александра Акимоваҕа, Багдарыын Сүлбэ уолугар Ньургуҥҥа, «Күөртээх Күөрдэмнэр» испэктээх сценаристарыгар Фаина Адамоваҕа, Прокопий Ноговицыҥҥа Ил түмэн эҕэрдэ суруктарын туттарда. СӨ Тас дьыалаҕа министиэристибэтин миниистирэ Гаврил Кириллин бырайыагы сүрүннээн үлэлэппит Розалия Бравинаҕа, Саргылана Федороваҕа, Максим Куприяновка махтал суруктары туттарда. СӨ Култуураҕа уонна духуобунай сайдыыга миниистирин солбуйааччыта Мария Турантаева кинигэ ыстатыйатын ааптардарыгар махтал суруктары тиксэрдэ. Хаҥалас улууһун баһылыгын э.т. Василий Андреев аатыттан Сахаайа Громова кинигэҕэ үлэлэспит бар дьоҥҥо махталын тириэртэ уонна Розалия Иннокентьевнаҕа Хаҥалас улууһун социальнай-экономическай сайдыытыгар кылаатын иһин бэлиэ туттарда. 2-с Дьөппөн нэһилиэгин тыа сирин поселениетын баһылыгын э.т. Ольга Петухова бырайыак сүбэһитигэр Римма Жирковаҕа, тимири уһаарар оһохтору чинчийэр үлэ саҕалааччытыгар, ГЧИ ол кэмҥэ салайааччытыгар Алексей Алексеевка, ГЧИ салайааччытыгар Сардана Бояковаҕа,кинигэ сүрүн эрэдээктэригэр Розалия Бравинаҕа, тимири уһаарыыны чинчийэр үлэҕэ кыттыһан кылаатын киллэрбит «Сөргүтүү» общественнай эрэгийиэннээҕи киин салайааччыта Максим Куприяновка махтал суруктары туттарда.
Бу күн кинигэ ыстатыйатын ааптардара санааларын эттилэр. “Туймаада” государственнай вокальнай ансаамбыл солистара Татьяна Алексеева, Андрей Шадрин кэрэ куоластарынан ырыа бэлэхтээтилэр. Р.К. Захаров аатынан «Самыртай» түмэл «Холустаҕа түмэл маллара» диэн бырайыага уонна «Күөртээх Күөрдэмнэр» бырайыак оонньуулара, итинник ааттаах кинигэтэ киһи болҕомтотун тардар быыстапка буолан турда, биһирэм кыттыылаахтарын биһирэттэ.
Саха тылын уус култууратын нөҥүө үйэтитэр биир улахан суоллаах-иистээх бырайыак кинигэ буолан тахсыбыта барыбытыгар олус улахан суолталаах. Уус оһохторун чинчийии, уус өбүгэлэрбит ааттарын үйэтитии, уус сиэригэр-туомугар болҕомто туһаайыы, тылдьыт тахсыыта ону тэҥэ төрүппүт Самыртай кэлиитин туһунан уус-уран айымньы киирэн биир сиргэ түмүллүүтүгэр Саха Өрөспүүбүлүкэтин салалтатыгар махтанабыт. Маннык бырагыраамалар аны да үлэлии туралларыгар баҕарабыт. Көдьүүстээх үлэлэр биһирэнэн тарҕана-үйэтитиллэ туруохтара диэн эрэнэбит.
«Күөртээх Күөрдэмнэр» кинигэбит силигин ситэн, ситими-утуму салҕыыр үтүө кинигэ буолан сахабыт дьонугар күндү бэлэх буоллун!
Саргылана Федорова, А. М. Сидорова аатынан «Ситим» КК дириэктэрэ, Күөрдэм с.