Спорт
Манчаары Баһылай бирииһигэр IV спартакиада 1973 сыл бэс ыйын 27-29 күннэригэр Дьокуускай куоракка ыытыллыбыта.
Хапсаҕай тустуу үс бөлөххө арахсар — 18-тан 39-гар диэри саастаахтарга, 39-тан 50-гэр диэри уонна 50-тэн үөһээ саастаахтарга. Кылыыга, ыстаҥаҕа, куобахха уолаттар 18-гар диэри, эр дьон 18-тан 35-гэр диэри уонна 35-тэн 45-гэр диэри, 45-тэн үөһээ саастаахтарга. Үһүс көрүҥ – сүүрүү:10000 метргэ 39-гар диэри саастаахтар, 45-гэр диэри саастаахтар 3000 м, 45-тэн үөһээ саастаахтар 1000 м.
Спартакиадаҕа мас тардыһыыта, гиирэни анньыы уонна оҕунан ытыы киирэр. Оҕунан ытыыга хамаандаҕа икки эр киһи, икки дьахтар уонна биир уол, биир кыыс киирэллэр. Кинилэр сыалы табар иһин түөртүү дистанцияҕа күрэхтэспиттэрэ.
Күрэхтэһии кылаабынай судьуйата В. П. Кочнев спортсменнар күрэхтэһиигэ бэлэмнэрин туһунан тэрийэр кэмитиэккэ уонна “Урожай” уопсастыбаөрөспүүбүлүкэтээҕи сэбиэтин бэрэссэдээтэлигэр дакылааттыыр. Күрэхтэһии былааҕын спорт маастара С. Саввинов, өрөспүүбүлүкэ биллиилээх спортсменката Т. Иванова күөрэччи көтөҕөллөр.
Дьокуускай куорат “Спартак” стадионугар 18 хамаандаттан 378 спортсмен күөн көрсүспүттэрэ. Параад кэнниттэн 10000 метргэ эр дьоннор сүүрбүттэрэ, онно Хабаровскайдааҕы физкультурнай институту бүтэрбит Юрий Сергеев (Үөһээ Бүлүү) финиш лиэнтэни быһа көтөр, бириэмэтэ 31 мүнүүтэ 41,6 сөкүүндэ. Иккис Владимир Слепцов (ДьПУ-1), үһүс Афанасий Илларионов (Чурапчы) буолаллар. Иккис уонна үһүс Манчаары спартакиадаларыгар иккис миэстэлээх Кирилл Никифоров (Үөһээ Бүлүү) төрдүс кэлбитэ. Владимир Слепцов “Спартак” общество чилиэнэ буоларынан личник быһыытынан кыттыбыта, онон А. Илларионов иккис, К. Никифоров үһүс буолаллар.
Кылыыга Николай Санников (СГУ) – 43м 60 см кыайыылааҕынан тахсар, Иван Горохов (Орджоникидзевскай) – 43м 07 см иккис түмүгү көрдөрөр, Василий Посельскай (СГУ) – 41м 55см түһэн үһүс миэстэлэммитэ. 18-гар диэри саастаахтаргакыайыылааҕынан Валера Николаев (Ленинскэй) – 38м 56 см көрдөрүүлээх тахсар. Иккис, үһүс миэстэлэргэ И. Ноев (Орджоникидзевскай) уонна С. Кривошапкин (Уус Алдан)тахсыбыттара.
Ыстаҥаҕа эр дьоҥҥо Николай Санников (СГУ) – 41м 32см ыстанан кыайыылааҕынан буолбута. Иван Горохов (Орджоникидзевскай) улахан утарсыыны оҥорбута 40м 09см көрдөрбүтэ, үһүскэ Владимир Готовцев (Уус Алдан) – 39м 78см түспүтэ. Уолаттарга Валера Николаев (Ленинскэй)– 36м 79см түһэн бастаабыта. Иккис миэстэҕэ В. Платонов (Өлүөхүмэ), үһүскэ А. Илларионов (Уус Алдан)тахсыбыттара. 45-гэр диэри саастаахтарга: Я. Егоров (Дьокуускай) көрдөрүүтэ – 33м 10см, иккискэ Д. Давыдов (Чурапчы), үһүскэ А. Тобохов (Бүлүү), 45—тэн үөһээ саастаах бэтэрээннэргэ: кыайыылааҕынан И. Захаров (Чурапчы) – 30м 47см., иккис уонна үһүс миэстэлэргэ В. Васильев (Ленинскэй), В. Филиппов (Амма) буолбуттара.
Гиирэ анньыыга 60 киилэҕэ 17 саастаах Коля Егоров (Мэҥэ Хаҥалас) – 94 очукуону хомуйан, Саха АССР спордун маастарын нуорматын толорбута, Иван Ефимов (Муома) иккис, Федор Керемясов (Мэҥэ Хаҥалас) үһүс миэстэҕэ тахсыбыттара. 70 киилэҕэ Валерий Бурнашов (Мэҥэ Хаҥалас) чемпионнаабыта, уопсай түмүгэр 144 очукуону хомуйан эмиэ спорт маастарын нуорматын аһардыбыта. 82 киилэҕэ Юрий Шишигин (Мэҥэ Хаҥалас)190 очукуону хомуйан эрэллээктик бастыыр. Иккискэ 137 очукуоламмыт спорт маастара Юрий Юшин (Орджоникидзевскай) тахсыбыта, үһүскэ 99 очукуону ылбыт Иосиф Брызгалов (Мэҥэ Хаҥалас). 82 киилэ үөһэ чемпионунан А. Иодвальтис (Орджоникидзевскай) – 126 очукуону ылан чемпионнаабыта. Иккискэ А. Мусин (Бүлүү), үһүскэ А. Ярош (Ленинскэй) тахсыбыттара.
Мас тардыһыытыгар 26 спортсменнар (круговой) систиэмэнэн күрэхтэспиттэрэ. Чемпионунан 70 киилэҕэ П. Иванов (Бүлүү) бастакы миэстэҕэ тахсыбыта. Иккис М. Евсеев (Ленинскэй), үһүс К. Сазонов (Орто Халыма) буолан улахан ситиһиилэммиттэрэ.
Хапсаҕайга эр дьоҥҥо 60 киилэҕэ Константин Мандаров (Үөһээ Бүлүү) чемпион, Степан Игнатьев (Дьокуускай) бу сырыыга иккис буолбута, Иван Соловьев (Уус Алдан) үһүс. 70 киилэҕэ Юрий Васильев (Алексеевскай) бастакы миэстэҕэ тахсыбыта, Анатолий Еремеев (Орджоникидзевскай) иккис, Анатолий Петров (Бүлүү) үһүс миэстэҕэ тахсыбыта. 80 киилэҕэ Максим Васильев (Ленинскэй) чемпион, Семен Лебедкин (Бүлүү) иккис, Матвей Аммосов (Эдьигээн) үһүс бириистээх миэстэни ылбыта. 80 киилэ үөһэ Афанасий Соловьев (Уус Алдан) чемпионнуур, Василий Плотников (Үөһээ Бүлүү) иккис, Афанасий Афанасьев (Ленинскэй) үһүс бириистээх миэстэҕэ тиксибитэ. 39-50 саастаах бэтэрээннэр: 60 киилэҕэ Анаабыр ааттааҕа Николай Винокуров (Дьокуускай) тустубута, кыайыытыттан үөрбүтэ-көппүтэ, иккис Петр Тосукаев (Үөһээ Бүлүү). 70 киилэҕэ Василий Томскай(Бүлүү) чемпионнуур, Семен Макеев (Уус Алдан)иккистиир. 80 киилэҕэ Выбор Быкалыров (Бүлүү), Коммунар Крылов (Уус Алдан), Серафим Саввинов (Сунтаар) суруллубуттарынан бирииһи үллэстибиттэрэ. 80 киилэ үөһэ Петр Егоров (Үөһээ-Бүлүү) бастыыр, иккис Андрей Слепцов (Ленинскэй), Лазарь Мандаров (Бүлүү)үһүс буолбута. 50 саастан үөһэ 70 киилэҕэ Степан Герасимов (Бүлүү) барыларын охторон, ыраас кыайыыныситиспитэ. 70 киилэ үөһэ Прокопий Федоров (Сунтаар)бастаабыта. Онон элбэх чемпионнаммыт уонна призердаммыт Ленинскэй оройуон хамаандата хапсаҕайга эрэллээхтик бастакы миэстэни хааччыммыта.
Оҕунан ытыыга эр дьоҥҥо 90 метр дистанцияттан ытыыга А. Мыреев (Дьокуускай), 70м дистанцияҕа Б. Максимов (Сунтаар), дьахталларга 70м М. Прокопьева (Чурапчы) чемпионнаабыттара. Уолаттарга уонна кыргыттарга Павел Стасов тренердаах Чурапчы оҕолоро С. Ноговицын уонна В. Кривошапкина кыайыылаахтарынан буолбуттара. Уопсай түмүккэ оҕунан ытыыга Чурапчы хамаандата маҥнайгы миэстэҕэ тахсыбыттара.
Үс күннээх күрэхтэһии кыайыылааҕа Ленинскэй оройуон хамаандата, иккис миэстэлээх уус-алданнар, үһүс миэстэни ылбыт Мэҥэ Хаҥалас спортсменнара, Бүлүү төрдүс, Сунтаар бэһис буолбуттара.
Күрэхтэһии кылаабынай судьуйата В. П. Кочнев Манчаары Баһылай бирииһигэр спорт национальнай көрүҥнэригэр республика IV спартакиадатын кыайыылаах хамаандатыгар, Ленинскэй оройуон спортсменнарыгар, Советскай Союз гимнин доҕуһуолунан спартакиада былааҕын түһэрэллэригэр ыҥырбыта.
Василий Можуков, СӨ спордун маастара, Покровскай к.