Медицина, инженерия уонна информационнай технология — инникилээх идэлэр

Үөрэх эйгэтэ

Оскуола үрдүкү кылааһын үөрэнээччилэрэ инникитин ханнык идэни талалларын үгүстэрэ билэн олороллор. Оттоноҕо ханнык хайысхаҕа барара бэйэтин интэриэһиттэн уонна учууталлар, уһуйааччылар үлэлэриттэн улахан тутулуктаах.

Ааспыт сыл түмүгүнэн өрөспүүбүлүкэ ИТ-өҥөнү оҥорууга 10 бастыҥ иһигэр киирбит. Манна анаан СӨ бастакы президенэ М.Е. Николаев аатынан Өктөмнөөҕү билим уонна үөрэхтээһин киинигэр үрдүкү кылаас оҕолоро үһүс сылын инженернэй-техническэй, медико-технологическай уонна информационнай технологиялар хайысхалаах кылаастарга үөрэнэллэр. Бу анал профильнай кылаас үөрэнээччилэрэ араас үөрэхтэргэ элбэхтэ сылдьаллар. Холобур, быйыл сайын медико-технологическай хайысханы талбыттар Владивосток куоракка «Алые паруса» бүгүн Россиятааҕы оҕо киинигэр бара сырыттылар.

Оскуолабыт инновационнай хайысхалаах. 1996 сылтан бастаан физико-математическай, онтон инженернэй-техническэй, 2017 сылга медико-технологическай кылаас, онно эбии 2021 сылтан информационнай технологиялары баһылыыр хайысхалаах кылаастар үлэлииллэр. Онон оскуолабытыгар улууспут араас нэһилиэктэриттэн уонна атын да улуустартан оҕолор үөрэнэ кэлэллэр. Үөрэнээччилэр толору хаччыыллыылаах интэринээккэ үрдүттэн олорон үөрэнэллэр, — диэн Марина Алексеева, М.Е. Николаев аатынан Өктөмнөөҕү билим уонна үөрэхтээһин кииинин методическэй үлэҕэ дириэктэри солбуйааччы үлэни билиһиннэрдэ.
Үөрэхтэрин түмүгэр оҕолор диплом көмүскүүллэр уонна «Оператор ЭВМ» идэни баһылаабытын туоһулуур докумуон ылаллар. Информационнай технология кылааһыгар үрдүк категориялаах математика, физика, биология, химия уонна информатика учууталлара үөрэтэллэр, — диэн Василина Устинова, үөрэх үлэтигэр дириэктэри солбуйааччы кэпсээтэ.

Информационнай технологияларга үксэ уолаттар үөрэнэллэр. Манна араас бырагыраамалары, оонньуулары айарга бастакы хардыыларын оҥороллор. Бу Киин 11 кылааһын үөрэнээччилэрин кытта кэпсэттим. Оҕолор инники ханнык хайысхаҕа үлэлиэхтэрин эрдэттэн билэн олороллор.

Мин интернет сайтары оҥорор испэсэлиис буолуохпун баҕарабын. Кыра оҕо эрдэхпиттэн математика уруогун олус диэн сөбүлүүбүн. Биһиги үөрэхпит чэрчитинэн элбэх билиини ылабыт. Араас таһымнаах үөрэх кииннэригэр уһуйуллабыт. Орто сүһүөххэ үөрэнэ сылдьан инникибин быһаарыммытым, онно анаан бу кылааска киирэн эбии билиибин хаҥаттым.Оскуолабын бүтэрэн баран Уһук Илин баран үөрэниэхпин баҕарабын, — диэн Кирилл Федоров былааннанар.

Биһиги информационнай технологияҕа оҥоһуу өйү кытта элбэхтик үлэлиибит. Мин ону олус биһирээтим. Инникитин маннык бырагыраамалар дьон олоҕор элбэҕи оҥоруохтара. Билигин бэйэбит, боростуой да буоллар, оҥоһуу өйү оҥорон таһаарыахпытын сөп, — диэн Лев Максимов үөрэҕин туһунан кэпсээтэ.

Мин манна информатика учууталынан 2010 сыллаахтан үлэлиибин. Биһиэхэ араас оскуолаттан сүүмэрдэнэн оҕолор үөрэнэ кэлэллэр. Онон, биллэн туран, ыраах улуустартан кэлэр үөрэнээччилэр бастаан ыарырҕаталлар, онтон син биир үөрэниэн, элбэҕи билиэн баҕалаах оҕолору кытта тэнҥэ сылдьан, билиилэрин хаҥаталлар. Информатикаҕа бастаан алгоритмнары оҥорорго үөрэнэллэр, онтон Техно-пааркабытыгар тахсан сиһилии үөрэхтэрин салгыыллар, — диэн үөрэх хаамыытын туһунан информатика учуутала Феликс Ковров кэпсээтэ.

Онтон медико-технологическай хайысханы баһылааччыларга уолаттар да, кыргыттар да тэҥҥэ үөрэнэллэр эбит. Оҕолор үксүлэрэ өрөспүүбүлүкэбит балыыһаларыгар кэлэн стоматолог, терапевт, педиатр, хирург буолан үлэлиир баҕалаахтар.

Мин орто сүһүөххэ үөрэнэ сылдьан инники идэбин талбытым уонна медицина үлэһитэ буолабын диэн быһаарыммытым. Билигин өрөспүүбүлүкэбит киинигэр араас саҥа балыыһа бөҕө тутулунна, быраастар үлэлииллэригэр бары усулуобуйа баар. Самаай сөбүлүүр уруоктарым биология уонна химия. Дьокуускай куоракка үөрэхпит чэрчитинэн тиис быраастарыгар аналлаах куурустарга сылдьан үөрэмиппит. Манна дьарыктанааччылар бары бастакы медицинскэй суһал көмөнү оҥоруохпутун сөп. Быйыл сайын Владивосток куоракка «Алые паруса» бүгүн Россиятааҕы оҕо киинигэр сылдьыбыппыт, онон олус элбэҕи биллим, астынным, — диэн инникитин стоматолог идэтигэр үөрэнэ киирээри сылдьар Маргарита Апросимова кэпсээтэ.
Мин педиатр идэтин баһылаан Өктөм балыыһатыгар үлэлии кэлиэм этэ. Манна анаан оскуолаҕа, университекка туйгуннук үөрэниэххэ наада. Быраас буолар улахан эппиэтинэстээх, чуолаан оҕону кытта үлэлиир өссө уустук. Кинилэр сатаан ыарыыларын игин эппэттэр, ол иһин быраастан улахан тулуктаах, — диэн Фаина Мастахова бэйэтин инники былаанын билиһиннэрдэ.

Аныгы олох хаамыытынан сайдыы тэтимирэн иһэр. Урут түүһээн да баттаппатах саҥа арыйыылар олохпутугар бэрт түргэнник кимэн киирэллэр. Онон бу маннык саҥа сүүрээн үөрэҕи уонна үлэни дьүөрэлииргэ табыгастаах. Инникитин Саха сиригэр информационнай технология балыс ханнык сайдыа турдаҕа.

Татьяна Владимирова.