Алтынньыга Чурапчы, Амма, Нам, Хаҥалас улууһун култуура үлэһиттэрин бөлөҕө уопут атастаһа Иркутскай уобаласка, Бурятия өрөспүүбүлүкэтигэр уонна Забайкальскай кыраайга баран кэлбиттэрэ.
Бу туһунан бөлөх састаабыгар сылдьыспыт улуус култуураҕа уонна духуобунай сайдыыга управление исписэлииһэ Надежда Степановнаттан хаһыаппыт ааҕааччыларыгар сырдата түһэригэр көрдөстүм.
— Дьэ, истибитим курдук, бэрт айаҥҥа сылдьан кэлбиккит. Туох үчүгэйи, туһалааҕы үлэҕитигэр иҥэринэн эргилиннигит? Биһиги усулуобуйабытыгар тугу туһаныахха сөп эбитий?
— Олус сэргэх сырыы буолла. Бэйэ хараҕынан көрөр, үлэлии сылдьар дьону кытары сирэй көрсөн кэпсэтэр астык буоллаҕа. Бу айан өрөспүүбүлүкэтээҕи Норуот айымньытын дьиэтин үлэһитэ Сергей Степанович Семенов көҕүлээһининэн тэрилиннэ. Хаҥаластан управление исписэлииһэ Зинаида Авакумова, Бэстээхтэн «Олимп» култуура киинин дириэктэрэ Виктория Устинова уонна мин сырыттыбыт. Биһиги атын регионнар култуура тэрилтэлэрин үлэһиттэрин миэстэтигэр көрсөн хайдах үлэлии-хамсыы сылдьалларын билсэ таарыйа, бу күннэргэ өссө улуустартан сылдьыспыт дьоммут үлэлэрин билистэхпит дии.
Айаммыт олус туһалаах буолла. Бу Иркутскай уонна Саха өрөспүүбүлүкэтин уобаластааҕы норуот айымньытын дьиэлэрин икки ардыгар бииргэ үлэҕэ сөбүлэһии түһэрсии тэрээһинин чэрчитинэн сырыттыбыт. Иркутскайга икки хоннубут, култуура тэрилтэлэрин дьону кытары үлэлэрин билистибит. Ол курдук, Молодежнай микро-оройуоҥҥа култуура дьиэтигэр ыалдьыттаатыбыт, төгүрүк остуол тула олорон Пушкинскай картаны туһаныы бырагырааматыгар, тус сыаллаах үлэлэр тосхоллоругар кэпсэтиигэ кытынныбыт. «Ремесленнай подворье» мастарыскыайыгар сырыттыбыт, «Тальцы» диэн архитектурнай-этнографическай комплексы, аныгы искусство галереятын үлэтин билистибит. Манна «100 модельнай култуура дьиэлэрэ» судаарыстыбаннай бырагырааманан үлэҕэ санаа атастастыбыт. Норуот айымньытын дьиэтин дириэктэрэ Людмила Герда бүтүн россиятааҕы уонна уобаластааҕы кииннэр, этно-култуура эйгэтигэр үлэтин билиһиннэрдэ.
Икки күн Бурятияҕа сырыттыбыт. Манна региональнай икки ардыларынааҕы семинарга, маастар-кылаастарга кытынныбыт. Улан Удэҕэ, Нижнэй Иволгаҕа уонна Большой Куналеяҕа култуура дьиэлэригэр сылдьан үлэ опытын атастастыбыт. Большой Куналея норуодунай дьиэ кэргэн хуора бу биир киэҥник биллэр фольклорнай кэлэктиип буолар. Бииргэ үлэлэһиигэ сөбүлэһиилэргэ илии баттастыбыт.
Читаҕа сырыы эмиэ кэрэхсэбиллээх буолла. Энергетиктар бөһүөлэктэригэр семинарга кытынныбыт. Манна Забайкальскай кыраай бэтэрээннэрин хуор-ырыа кэлэктииптэрин бэстибээлигэр сырыттыбыт, түмүгэр кыраай норуот айымньытыгар дьиэтин, «Прогресс» диэн култуура сайдыытыгар уонна социальнай киин кытары Саха өрөспүүбүлүкэтээҕи норуот айымньытын дьиэтин бииргэ үлэлэһиигэ сөбүлэһиилэрин түһэристибит.
Элбэҕи биллибит-көрдүбүт, ол иһигэр култуура дьиэлэрин материальнай-техническай өттүнэн хааччыллыыларын, нэһилиэнньэни кытары туох үлэни хайдах ыыталларын. Биһиги дьаамсыктарбыт сыдьааннарын фольклорнай кэлэктииптэрин курдуктар манна эмиэ бааллар эбит. Ону сэргэ — биир идэлээхтэрбит олохтоох омуктар хайдах тэринэн култуураларын сөргүтэллэрин, сайыннаралларын, араас сонун бырагыраамаларын, бырайыактарын. Онон бэркэ сэргэхсийэн кэллибит. Тэрийэн ыыппыт салалтабытыгар барҕа махтал буоллун!
— Кэпсээниҥ иһин махтал. Ситиһиилэри баҕарабыт.
Людмила Аммосова.