Дьиэ кэргэн сылыгар
Хаартыскаҕа түһэрии – чыпчылҕан түгэни таба көрөн үйэтитии буолар. Билигин киһи эрэ барыта телефонугар күннээҕи олоҕун, тулалыыр эйгэтин түһэрэр эрээри, идэтийбит фотографтар хаартыската хаачыстыбатынан да, суолтатынан да син биир үрдүк буолар.
Покровскай олохтооҕо Елена Серебренникова бастакы оҕото төрөөбүтүн кэннэ хаартыскаҕа түһэриинэн үлүһүйбүт. Онтон бу сөбүлүүр дьарыгынан умсугуйан, букатын да идэ оҥостон билигин бэйэтэ бас билэр фотостудия арынан үлэлэтэр. Бүгүҥҥү хаһыаппыт ыалдьыта — кини.
— Мин хаартыскаҕа түһэриинэн дьарыктаммытым балай эмэ ыраатта. Ол курдук, маҥнай утаа улахан оҕом төрөөбүтүгэр кинини араастаан түһэрэн саҕалаабытым. Улам умсугуйан, кэтэхтэн куурустарга, үөрэхтэргэ дьарыктанан барбытым. Бастакы анал үөрэҕи фотографтар ортолоругар биллэр Елена Корнееваҕа ааспытым. Онтон дьиэтээҕи съемкаҕа, саҥа төрөөбүт уу кыһыл оҕону хаартыскалыырга, 5-6-гар диэри саастаах оҕолору түһэриинэн дьарыктаммытым. Бу курдук дьоҕурбун сыыйа-баайа үрдэтинэн фотограф идэтин баһылаабытым, — диэн Елена хайдах-туох бу идэҕэ кэлбитин билиһиннэрдэ. — 2016 сылтан урбаанньыт буоламмыт профессиональнай фотограф быһыытынан үлэлиибин. Бастаан кыбартыырабар фотозона оҥорон хаартыскаҕатүһэрэр этим. Дьыл кэмиттэн тутулуга суох “Фотодень” диэн күн анааммын айылҕаҕа съемкалары тэрийээччибин.Бэрт соторутааҥҥа диэри «Мои документы» офиһынүлэһитэ этим, ол эрээри ис дууһабыттан сөбүлүүр дьарыкпынан – хаартыскаҕа түһэриинэн салгыы үлэлиир эбиппин диэн быһаччы быһаарынан, бу студия арынным. Бэйэм, чуолаан, дьиэ кэргэни түһэрэр фотографпын дэнэбин. Ол эбэтэр, оҕолору, дьиэ кэргэни араастаан түһэрэрбин быдан ордоробун.
Елена бэйэтэ түһэрбит хаартыскаларын түмэн аны альбом оҥорор эбит. Уһуйааны, оскуоланы бүтэрээччилэр альбомнарын эмиэ кини айан-тутан таһаарар. Маннык сакаас быыстала суох киирэр диир. Оттон ким дьиэ кэргэнин, оҕолорун кытта айылҕаҕа, араас уобарас оҥостон түһэн бэлиэ күннэрин үйэтитиэн баҕалаах эрдэттэн суруттараллар.
— Мин оҕолору араас атрибутикалаах түһэрэрбин сөбүлүүбүн. Онуоха наадалаах тэрили дьиэ кэргэмминээн бииргэ оҥоробут. Бэйэм түөрт оҕолоохпун, онон айар үлэбинэн дьарыктанарбар тапталлаах кэргэним оҕолорун, дьиэтин-уотун көрөн олус көмөлөһөр. Ийэм тарбаҕар талааннаах буолан иистэнэр, араас кыыллары, куукулалары баайан биэрэр. Сайын аайы даачатыгар фотозонабар анаан оҕуруот аһын арааһын олордор, дьэ онон күһүҥҥү хаартыскаларга кини тыквалара, кабачоктара сүрүн атрибут буолаллар, — диэн Елена чугас дьонугар махтанан кэпсиир.
— Бэйэм былыргылыы, өҥө суох хаартыскалары ордоробун. Бу оҕо сааспыттан бэриллибит быһылаах. Кыра эрдэхпиттэн эбээлэрим-эһээлэрим, аймахтарым хаартыскаларын көрө үөрэнэммин билигин даҕаны өҥө суох хаартыска быдан дириҥ ис хоһоонноох курдук. Аны туран хаартыскалары компьютерга, аппараакка харайыы үйэтэ суох, хаһан баҕарар сүтэн, сотуллан хаалыан сөп. Онон ааҕааччылары хаартыскаҕа түһүҥ, ону хайаан да бэчээттэтиҥ диэн ыҥырабын, — диир уопуттаах фоторграф.
— Хаартыскаҕа дьиэ кэргэнинэн түһүү ыалы биир тыынныыр, түмэр дии саныыбын. Ол курдук кинилэр биир сүбэнэн уобарастарын талаллар, үөрэхтэн-үлэттэн быыс булан бириэмэ аныыллар, бары түмсэллэр. Маннык түгэннэр дьиэ кэргэҥҥэ олус наадалар. Кэлин ол ааспытфотосессиялара кэм кэрэһитэ, урукку олох туоһута,өйдөбүнньүк буолан хаалар, — диэн Елена кэпсээнин түмүктээтэ.
Ольга Гермогенова.