Оскуолаларга быйылгы үөрэх дьылыттан, «Олоххо сэрэхтээх буолуу төрүттэрэ уонна Аҕа дойдуну көмүскүүргэ бэлэмнэнии” бырагырааматын чэрчитинэн 7-11 кылаас уолаттарыгар П.И.Шадрин аатынан Өктөм орто оскуолатыгар үс күннээх байыаннай үөрэх ыытылынна.
Төрөөбүт дойдуга бэриниилээх ыччаттары иитэн таһаарыы боппуруоһугар, П.И.Шадрин аатынан Өктөм орто оскуолатыгар былааннаах үлэ барар. Бастакы чиэппэр бүтүүтүгэр байыаннай хомуурдары ыыталлар. Педагогическай үлэ бэтэрээнэ, үйэ аҥаара кэмҥэ оҕолору байыаннай дьыалаҕа уһуйбут Сергей Андреев маннык хомуурдары тэрийэн ыыппыта, ааспыт сыл 50 сылын туолбут.
— Мин 1972 сыллаахха Өктөм орто оскуолатыгар военругунан ананан кэлбитим. 1973 сыллаахха 9-скылаастары Куллатыга, Н.А. Каландаришвили пааматынньыгын анныгар үс хонуктаах байыаннай хомуур диэни ыыппытым. Итинтэн саҕалаан маннык тэрээһиннэри улууспут оскуолаларын уолаттарыгар ыытар буолбуппут уонна бу өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн киирбитэ ыраатта. Ону таһынан биһиги бэйэбит оскуолабыт үөрэнээччилэригэр күһүн аайы, үс хонуктаах хомуурдары ыытар буолбуппут. Уолаттарбытын байыаннай дьыалаҕа үөрэтэн, практическай дьарыктары ыытан, оҕолорбутун отделениеларга арааран, биир хамаанда сомоҕо буолалларыгар өрүү кыһаллабыт. Букэмҥэ физкультура учууталларын кытта оскуолаҕа хоно сытан иһирдьэ-таһырдьа дьарыктаатыбыт. Стройунан хаамыыны көрүү, «АК-74» Калашников автоматы ыһыы-хомуйуу, химическэй атаакаттан көмүскэнэр таҥаһы кэтиигэ эт-хаан, күүс-уох өттүнэн дьарыктааммыт оҕолорбут кылааска ылбыт билиилэрин чиҥэттибит. Ол түмүгэрпрактическай үөрүйэхтэрэ, биир сомоҕо хамаанда буолуулара үөскүүр. Маннык хомуурдартан тирэх ылан сорох оҕолор байыаннай да өттүнэн барыахтарын сөп. Урут да, билигин да аармыйаттан кэлбит оҕолорбут наар махтаналлар. «Маннык байыаннай бэлэмнэри оскуолаҕа ааһаммыт, аармыйаҕа чэпчэкитик сырыттыбыт, туйгуннук сулууспалаатыбыт диэн, махтал бөҕөтүн миэхэ тиэрдэллэр.Ити истэргэ олус үчүгэй”, — диир педагогическай үлэ бэтэрээнэ, 50 –ча сыл оҕолору байыаннай дьыалаҕа уһуйбут Сергей Николаевич Андреев.
Байыаннай үөрэх кэмигэр физкультура учууталлара Василий Романович Диодоров уонна Александр Дмитриевич Коркин оскуолаҕа үрдүттэн олорон уолаттары байыаннай дьыалаҕа үөрэппиттэр. Оскуола тас уонна ис өттүгэр анаан дьарыктаабыттар, такайбыттар.
П.И.Шадрин аатынан Өктөм орто оскуолатын 11 кылааһын үөрэнээччитэ, отделение хамандыыра Саша Никифоров санаатын бу курдук үллэһиннэ:
—Маннык байыаннай хомуурдарга уолаттар 7-с кылаастан сылдьаллар. Мин быйыл 5-с сылым. Биһиги манна күн аайы стройунан хаамыыга, маршировкаҕа бэлэмнэннибит. «АК-74» Калашников автоматы ыһарга-хомуйарга эрчилиннибит. АЗК-ны түргэнник кэтэргэ-устарга дьарыктанныбыт. Сыл аайы «Снежный барс» байыаннай-патриотическай күрэхтэһиигэ эрэллээхтик кыттабыт. Итини таһынан, сахалартан бастакы генерал-майор Андрей Иванович Притузов сырдык аатыгар буулдьанан ытыы күрэхтэһиилэригэр өрүү кыттабыт. Ситиһиилээх оҕолор элбэхтэр, бу оҕолортон байыаннай-патриотическай салааҕаүрдүк ситиһиилэниэхтэрэ диэн инникитин мин улахан эрэллээхпин.
Маннык хомуурдар уолаттарга Ийэ дойдуну таптыырга, харыстыырга уонна көмүскүүргэ өйдөрүнэн-санааларынан, эт-хаан өттүнэн сайдыыларынан толору бэлэм буолалларыгар төһүү буолар, бары бииргэ, биир сомоҕо хамаанда буолалларыгар түмэр.
Уйбаан УЙГУУРАП.