Хоточчуга
Улуус дьаһалтатын 2024 сыллааҕы үлэтин отчуоттуур мунньах 1-кы уонна 2-с Дьөппөн нэһилиэктэригэр ыытылынна.
Баһылык э. т. Василий Андреев салалталаах үлэлиир бөлөх Хоточчу сэлиэнньэтигэр нэһилиэнньэни кытта көрүстэ.
Олохтоохтор олох-дьаһах хомунаалынай хаһаайыстыбатыгар, тыа хаһаайыстыбатыгар, нэһилиэк сайдыытыгар ыйытыылара да, этиилэрэ да үгүс.
Биллэрин курдук, Хоточчу сирэ-уота ууга барар буолан «кыһыл зона» диэн ааттанар. Ол эбэтэр, манна дьиэ да туттар, атын да эбийиэги тутар көҥүллэммэт. Онтон сылтаан эдэр ыччаппыт олохсуйбаттар, көһө тураллар, олорор дьиэтэ суох хайа испэсэлиис хаалыай дииллэр олохтоохтор. Сэлиэнньэ генеральнай былаанын оҥоруу хайа таһымҥа тиийдэний диэн ыйыттылар. Улуус мунньаҕын дьокутаата Василий Борисов бырайыактыыр тэрилтэ салайааччыта, онон бэйэтэ иилэн-саҕалаан бу үлэни ыытар. Кини Хоточчу генбылаана оҥоһуллубута, билигин федеральнай таһымҥа ойуур пуондатын нэһилиэнньэлээх пууҥҥа көһөрүүгэ сөбүлэһиини ааһар, бу бириэмэни эрэйэр уустук процедура, аккаас эмиэ кэлиэн сөп диэн быһаарда. Ол да буоллар улуус, нэһилиэк дьаһалталара архитекторы сыһыаран уонна олохтоохтор салгыы туруорсан бу боппуруоһу быһаарыыга бииргэ үлэлэһиэхтэрин наада диэтэ Василий Александрович.
Хоточчу сүрүн уопсай үөрэхтээһинин оскуолатын дириэктэрэ Римма Слепцова учууталлар уопсайдарын өрөмүөнүн туруоруста. Дьиэ эргэрэн өрөмүөн эрэйиллэр, уот ситимин уларытар уолдьаста, оҕолоох-уруулаах дьоҥҥо сэрэхтээх буолла диир кини. Ону сэргэ, оскуола пищеблогар итии-тымныы уу ситимин холбуурга көрдөстө.
Сэлиэнньэ олохтоохторун тыын боппуруостара — киин ититэр ситимҥэ холбонуу. ОДьХХ Хаҥаластааҕы филиалын салайааччыта Дмитрий Николаев 2028 сылга биирдэ дьиэлэри холбуур былаан баар, ол иннинэ үбүлээһин суох диэн иһитиннэрдэ. Ыаллыы сытар Мэҥэ Хаҥалас нэһилиэктэрэ гааска холбоноллор, биһиэхэ күөх төлөн ситимэ кэлиэ дуо диэн дьон ыйытар.
Ааспыт үйэ 60-с сылларыгар тутуллубут билиҥҥи култуура киинин дьиэтин өрөмүөнүн боппуруоһа былырыыҥҥыттан аһаҕас. Баһылык э.т. Василий Андреев хаттаан симиэтэ оҥоһулларыгар соруйда.
Тиит Эбэҕэ
«Сарыал» Култуура киинигэр ыытыллыбыт мунньахха сааланы толору дьон мустан улуус дьаһалтатыгар араас хабааннаах ыйытыы биэрдилэр. Нэһилиэнньэ ааспыт отчуот боротокуолугар киллэртэрбит боппуруостарыттан сыл устата баһыйар үксэ туолбатаҕар бэрт сытыытык этиннилэр. Ол курдук, Тиит Эбэҕэ киирии суолу асфаллааһын боппуруоһа хаһыс да сылын кыаллыбат. Инфраструктура сайдыытын управлениетын салайааччыта Алексей Мартынов бырайыак куонкуруһу ааспатаҕа, бырайыактыыр-симиэтэ докумуонун болдьоҕо ааһан саҥардыллыахтаах, ол кэннэ Тыа сирин кэлимник сайыннарыы бырагыраамаҕа киирсэн көрүллүө диэн эттэ.
Оһоҕунан оттунан олорор дьон кыһалҕаларын киһи эрэ өйдүүр, араас таһымнаах мунньахха бу боппуруос куруук көтөҕүллэр. 2024 сылга Тиит Эбэҕэ «Хаҥаластааҕы Газстрой» АУо 13 дьиэни киин ситимҥэ холбообут. Тэрилтэ кылаабынай инженерэ Владимир Шарков быйыл сайын хочуолунайы кэҥэтэн тутуу, кыамтатын улаатыннарыы былааннанар диэтэ.
Киин балыыһа кылаабынай бырааһа Артур Протодьяконов 2026 сылга саҥа модульнай быраас амбулаторията тутуллуо диэн үөрүүлээх сонуну иһитиннэрдэ. Быйыл Тиит Эбэҕэ саҥа быраас ананан дьиэ кэргэнинээн көһөн кэлэн үлэлээн саҕалаата.
Нэһилиэк дьокутаата Петр Марков 2029 сылга улууска Манчаары оонньуулара ыытыллыа, онон өрүс уҥуор биир эмэ баараҕай тутууну эрэнэ күүтэбит диэтэ.
Ынах сүөһү ахсаана эргиччи аҕыйыы турар кэмигэр сүөһү иитиитинэн дьаныһан туран дьарыктанар Спиридон Яндреев хотоно тирээбил эрэ күүһүнэн турар, эдэр дьоҥҥо саҥа хотон тутуутугар көмө наада. Яндреевтар билигин 98 төбө сүөһүнү кыстатан тураллар эбит. Тыа хаһаайыстыбатын департаменын салайааччыта Андрей Архипов иһитиннэрбитинэн, Яндреевтар 100 төбөҕө дылы хотон тутуутугар анаммыт бырагыраама куонкуруһугар быйыл киирсэн көрүөхтээхтэр.
Тиит Эбэ олохтооҕо, пенсионер Анна Васильевна Скрябина санаатын үллэһиннэ: https://t.me/gazetahangalas/34106
Күөрдэмҥэ
Ааспыт сылга нэһилиэнньэ Оҕо спортивнай оскуолатын филиалын спортивнай саалатын өрөмүөнүн, убаҕас бөҕү харайыыны, киин ититэр ситимҥэ холбонууну, Арчы дьиэтин тутууну, медицинскэй өҥөнү туһаныыга кэккэ боппуруостары туруорсубута. Үөрэх салаатын начаалынньыга Павел Аргунов быйыл спортсаала күрүөтүн саҥардыыга үп көрүллүбүтүн эттэ. Василий Андреев убаҕас бөҕү харайыыга бастаан Өктөмҥө пилотнай үлэ тэриллиэхтээх диэтэ.
Күөрдэмнэр быйыл да, былырыын да үрдүкү салалтаҕа туруорсар тыын суолталаах боппуруостара — сылааска холбонуу. Күн бүгүн 74 дьиэ (ол иһигэр үһэ байыаннай дьайыы кыттыылаахтарын дьонун дьиэлэрэ) оһоҕунан оттуллар. «Сылтан сыл сыҕарыйбат кыһалҕа хаһан быһаарыллыай? Нэһилиэнньэ сааһырда, оттук маһы мастанар кыах аччаата, ону ааһан, ойуурбут да маһа баранна. Биир «Урал» массыына мас тиэйтэриитэ 25 000 солкуобай, ону уйунар тыа дьонугар сыанан-арыынан аҕаабат. Аныгы үйэҕэ хайа эдэр дьон оһоҕу манаан олоруохтарай, көһөргө эрэ күһэллэллэр!», — диэн олохтоохтор аһаҕастык эттилэр. ОДьХХ салайааччыта Дмитрий Николаев Күөрдэмҥэ баар хочуолунай кыамтатын улаатыннаран боппуруоһу быһаарбаккын, манна саҥа улахан хочуолунай эрэ тутулуннаҕына нэһилиэк бүттүүнэ хапсыан сөп диэн быһаарда. Онон бу боппуруоһу олунньу ыйга ыытыллар өрөспүүбүлүкэ бырабыыталыстыбатын отчуотугар хайаан да көтөҕөр наадатын салайааччылар сүбэлээтилэр.
Ольга Гермогенова.